İlahi emir ve yasaklar karşısında insanların durumu nedir?

Değerli kardeşimiz,

İlahi emir ve yasaklara ana muhatap olan insanlar, bu emir ve yasaklar karşısında başlıca şu tavırları sergilerler:

1. Bilir ve yapar.
2. Bilir, ama yapmaz.
3. Bilir, ama yapamaz.
4. Bilir, ama tevil eder.
5. Bilir, ama inkâr eder.

Şimdi bu BEŞ davranışı sırasıyla izaha çalışalım:

1. Bilir ve yapar.

“Bu bana Rabbimin fermanıdır. Ondan ne gelmişse başım gözüm üstüne.” deyip Kur'ana ve Hz. Peygambere (asm) göre yaşar. Şu ayet böylelerini anlatır:

“Aralarında hüküm vermesi için Allah ve Resulüne davet edildiklerinde müminlerin sözü ancak ‘işittik ve itaat ettik’ demeleridir.” (Nur, 24/51)

2. Bilir, ama yapmaz.

Bunların Allah'tan ve Elçisinden geldiğini kabul eder, ama uygulamaz. Uygulamaması, genelde bir iman zafiyeti göstergesidir. Bile bile uygulamamak, insanı dinden çıkarmaz, ama fasık yapar.

3. Bilir, ama yapamaz.

Kur'an’ın ve Hz. Peygamber Efendimizin (asm) emir ve yasaklarını bilmekle beraber, içinde bulunduğu şartlar gereği uygulayamaz. Bu, keyfi olarak olmamalı, ciddi bir mazerete dayanmalıdır. Mesela, Allah’ı inkâr etmek insanı dinden çıkarır. Ama ölümle tehdit edilmek gibi bir durumda, kalben değil, diliyle inkâr sözü söyleyebilir.

4. Bilir, ama tevil eder.

Kur'an'ın ilgili ayetini ve Hz. Peygamber Efendimizin (asm) hadisini bilir, ancak bunların farklı bir tevilini esas alır. Bu tür uygulamalar daha çok nefsanî meyillerden kaynaklanır. Hâlbuki ayetlerin ve hadislerin anlaşılmasında ekser âlimlerin değerlendirmelerini esas almak ve şaz görüşlere itibar etmemek gerektir.

5. Bilir, ama inkâr eder.

İlahi emri ve yasağı bilir, ama bile bile inkâr eder. Bu tavır, insanı dinden çıkarır. Mesela “Allah, alışverişi helal, faizi haram kılmıştır.” (Bakara, 2/275) ayetinin hükmüyle faiz haramdır. Kişi, hayatında faiz alan biri olmadığı hâlde, “Ben bu hükmü kabul etmiyorum. Artık faiz hayatın bir parçasıdır, faiz olmadan ekonomik hayat olmaz.” derse küfre düşmüş olur. Çünkü Kur'an bir bütündür, bölünme kabul etmez.

Hâlbuki Kur'an’a inanan birisi, nefsine mağlup düşüp faizli muamelelere girse “günahkâr bir mümin” olur.

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet