Yoksulluğa sebep olan 24 şey hadis mi?

- Yoksulluğa sebep olan 24 şey diye bahsedilen maddelerin kaynağı nedir, nerede geçmektedir?
- Bunu nasıl değerlendirmek gerekir? Yardımcı olabilir misiniz?
1) Zaruret olmadan ayakta bevl etmek.
2) Cünüp olarak taam yemek.
3) Ekmek ufağını, hor görüp basmak.
4) Soğan ve sarımsak kabuklarını ateşe atmak.
5) Büyüklerin önünde yürümek.
6) Babasını ve anasını adıyla çağırmak.
7) Ağaç ve süpürge çöpü ile dişini karıştırmak.
8) Elini balçıkla yıkamak.
9) Eşik üzerine oturmak.
10) Bevl ettiği yerde, abdest almak.
11) Çanağı ve çömleği, yıkamadan taam koymak.
12) Esvabını üstünde dikmek.
13) Aç iken soğan yemek.
14) Yüzünü eteği ile silmek.
15) Evinde örümcek bırakmak.
16) Sabah namazını kılınca mescitten acele çıkmak.
17) Pazara, erken gidip geç dönmek.
18) Yoksul kimseden ekmek satın almak.
19) Babaya ve anaya, kötü duada bulunmak.
20) Çıplak yatmak.
21) Kap kaçağı, örtüsüz bırakmak.
22) Çırağı, mumu üfleyerek söndürmek.
23) Her şeyi, bismillah demeden işlemek.
24) Şalvarını ayakta giymek.

Cevap

Değerli kardeşimiz,

Bütün araştırmalarımıza rağmen böyle bir hadis rivayetine rastlayamadık.

"Mızraklı İlmihali" olarak bilinen eserde, bu konu şu şekilde ele alıyor:

“Ve dahi hadiste şöyle gelmiştir: Peygamberimiz (asm) buyurmuş ki: “İnsana yoksulluk yirmi dört şeyden hasıl olur:

1. Ayakta bevl etmek (işemek),

2. Cünüp iken taam etmek (yemek),

3. Ekmek ufağını hor tutup basmak,

4. Soğan ve sarımsak kabuğunu ateşte yakmak,

5. Alimlerin önünce yürümek,

6. Atasına ve anasına adıyla çağırmak,

7. Rast geldiği ağaç ve süpürge çöpüyle dişini kurcalamak,

8. Elini balçık yumak,

9. Eşik üzerine oturmak,

10. Bevl ettiği (işediği) yerde abdest almak,

11. Çanağı ve çömleği yumadan (yıkamadan) taam (yemek) koymak,

12. Esvabını (elbisesini) üstünde dikmek,

13. Yüzünü eteği ile silmek,

14. Aç iken soğan yemek,

15. Evinde örümcek komak,

16. Sabah namazını kılıp mescitten ivelik çıkmak,

17. Erken pazara varıp ve pazardan geç çıkmak,

18. Yoksul kimseden ekmek satın almak,

19. Çıplak yatmak,

21. Kapkacağı örtüsüz koymak,

22. Çerağı üfürmek,

23. Her şeyi "bismillah" demeden işlemek,

24. Şalvarını ayakta giymek."

"Bunlar cümle yoksulluk getirir, müminler hazer etmek (sakınmak) lazımdır."

"Dahi bir adam sabah namazına erken uyanayım dese, yatacak vakit “İnnâ a’taynâke” suresini okusa, sonra “Ya Rabbi, beni sabah namazına vaktiyle uyandır.” dese biiznillah taala ol adam namazına vaktiyle uyanır.”(1)

Mızraklı İlmihal’de yer alan ve “Yoksulluğa sebep olan 24 şey” olarak sayılan bu bilgilerin nereden alındığını bilmiyoruz. Ancak İman Zernuci’nin Talimü’l-müteallim adlı eserinde 24 maddeden 16 tanesinin yer aldığı görülmektedir.(2)

Bu konuyu değerlendirmeye gelince:

1. Bu şekilde bir hadis olmadığında hiç şüphemiz yoktur.

2. Söz konusu anlatımda ifade edilen “fakirlik-yoksulluk” meselesi bir ceza olarak ortaya konmaktadır. Fakirlik gibi büyük bir cezanın verilmesi, ancak büyük bir suç ve günahın karşılığı olabilir.

Nitekim bazı hadis rivayetlerinde fert veya topluma verilen fakirlik ve yoksulluk, “zina” gibi büyük bir günahın bir cezası olarak belirtilmektedir. (bk. Kenzu’l-Ummal, h. No: 13017)

Halbuki bu 24 maddelik listede yer alan hiçbiri zinayla kıyaslanacak durumda değildir, hatta önemli bir kısmı mekruh bile değildir. Bu sebeple, bu tür şeylerin cezası fakirlik olamaz diye düşünüyoruz.

İlave bilgi için tıklayınız:

- Mumu üfleyerek söndürmemek, ateşe su dökmemek tırnakları tuvale ...

Dipnotlar:

1) Mızraklı İlmihal, hazırlayan İsmail KARA, Dergâh Yayınları, İstanbul 2001, s. 52-53.
2) Zernûcî, Ta’limü’l-Müallim, ( Çev. Y. V. Yavuz ), İst. Çağrı Yayınevi, İstanbul1980, s. 153-156.

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet