Yokluk nedir?

Değerli kardeşimiz,

Bir zamanlar biz yoktuk. Daha evveline gittiğimizde dünya da yoktu. Milyarlarca yıl evveline gittiğimizde şu kâinat yoktu. Hz. Peygamberin ifadesiyle;

“Allah var, başka bir şey yoktu.” (Buhari, Bed’u’l-halk, 1)

O, ilmiyle belirledi, iradesiyle seçti ve kudretiyle de yoktan var etti.

Âlemi inceleyen fizik ilmi, onun ezeli olmadığını ifade eder. Hamdi Yazır bunu şöyle dile getirir:

 “Madumun kendi kendine vücuda gelmesi, zâtî yok olanın bizâtihî var olması imkânsızdır” (Hamdi Yazır, Hak Dîni Kur’an Dili III, 2007.) (Yani olmayan bir şey kendiliğinden var olmaz) ve “Hiçbir şey kendi kendine ademden vücuda (yokluktan varlığa) gelemez.” (Yazır, III, 2009)

İslamî eserlerde yokluk “adem” kelimesiyle, varlık da “vücut” kelimesiyle ifade edilir.

“Yokluk var mıdır?” sorusuna “Evet” denildiğinde ona bir nevi vücut verilmiş olur. Bundan dolayı adem ve vücudu şöyle netleştirebiliriz:

Vücut, ademin olmayışı ve adem de vücudun olmayışıdır. (Ahmet Avni Konuk, Füsusu’l- Hikem Tercüme ve Şerhi, s. I, 8)

Adem (yokluk) iki kısma ayrılır:

1. Adem-i mahz (Mutlak yokluk).
2. Adem-i izafi (İtibari yokluk).

Bunlardan birincisi hakiki yokluktur. Diğeri ise belli kayıtlarla yok olmayı ifade eder. (bk. age.)

Mesela kaybettiğimiz anahtar yanımızda yoktur, ama düştüğü yerde bir varlığa sahiptir. İşte eşya ilk var edildiğinde tümüyle yok değildi, Allah’ın ilminde bir vücuda sahip idi.

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet