Yanlışlıkla kefaret diye tuttuğum oruçları, kaza oruçlarına sayabilir miyim?

- Ben önce keffaret orucu tuttum, yanlış hatırlamıyorsam. Ama tutmama gerek yokmuş, bu durumda tuttuğum bu kefaret oruçlarını Ramazan ayından kalan kaza orucu olarak sayabilir miyim?

Değerli kardeşimiz,

1) Orucun kazası: Ramazan'dan bir gün veya daha fazla oruç tutmayan kimselerin, bunları kaza etmeleri gerektiğinde görüş birliği vardır. Tutmama hastalık, yolculuk, hayız, nifas ve benzeri özürler sebebiyle yahut kasten veya yanılarak niyeti terk etmek suretiyle olabilir. Her ne sebeple olursa olsun, gününde tutulamamış Ramazan orucunun kaza edilmesi gereklidir. Aynı şekilde kefaret, adak veya başlanıp bozulmuş nafile oruçların kazası da gereklidir.

2) Kefaret orucu: Ramazanda özürsüz olarak oruç tutmamak büyük günahtır. Müslüman kişinin mazeretsiz olarak oruç yemesi son derece uzak ihtimaldir. Bununla birlikte Ramazan'da mazeretsiz olarak kasten oruç yemek, Ramazan'ın saygınlığını ihlal etmek anlamına geleceği için kefaret ödemek gerekir. Kefaret için genel olarak önerilen üç seçenekten sadece ikisinin günümüzde tatbik imkanı vardır ki, bunlardan birisi iki ay peş peşe oruç tutmak, ikincisi altmış fakiri doyurmaktır. Kefaretin gerekip gerekmemesi teknik bir konudan ibaret olup, mazeret olmadıkça, Ramazan orucu konusunda titiz davranmak gerekir. Ramazan'da özürsüz olarak oruç tutmayan kimse günahkardır.

Peygamberimiz (asm), mazeretsiz olarak Ramazan'da bir gün oruç yiyen kimsenin ömür boyu oruç tutsa da o günün borcunu gerçekten ödemiş olmayacağını ifade etmiştir. Farz orucun kasten bozulması ve oruç kefaretinin ödenmesinden sonra aynı şekilde başka bir oruç bozulduğunda onun için de yeni bir kefaret gerekir. Ancak, farklı Ramazan aylarında da olsa henüz ödemediği birden fazla kefaret borcu bulunan kimsenin hepsi için bir kefaret ödemesi (peş peşe iki kameri ay veya altmış gün oruç tutması) yeterli olur. Ayrıca bozduğu her orucu kaza etmesi icap eder (İbn Hümam, Fethu’l-Kadir, Beyrut, II, 261).

Bütün kaza, keffaret ve zamanı tayin edilmemiş adak oruçları için niyette tayin etmek lazımdır. Bu bakımdan bunlardan herhangi biri için fecirden sonra niyet edilirse veya bunlardan hangisinin tutulacağı kalben olsun tayin edilmezse, tutulmaları sahih olmaz. (bk. Ö.N. Bilmen, İlmihal, s. 273)  

Buna binaen tutulan bir orucun niyetini, geriye sarmak, kaza orucu tutmuş olarak addetmek doğru olmaz. Kefaret gerekmediği halde kefaret niyetine tutmuş olduğunuz oruçlar, size nafile sevabı sağlarlar, ama üzerinizdeki kaza borçlarını sakıt etmezler.

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet