Peygamberimizi zehirleyen kadın Müslüman mı oldu?

Muhammed Sallallahu Aleyhi Vəsəlləm'i zehirleyen kadın sahabi sayılır mı? Zeyneb isimli Yahudi bir kadının Muhammad Sallallahu Aleyhi Vəsəlləm'i zehirlediğini, zehirle sahabelerin vefat ettiğini ve bu kadınının müslüman olduktan sonra kısas için öldürüldüğünü biliyorum sorum şu ki bu kadın sahabi sayılır mı efendimizin bu kadınının uhrevi hayatı hakkında bir hadisi var mı onun cennetlik olduğu hakkında?

Değerli kardeşimiz,

Olayla ilgili kısa bilgi verdikten sonra soruda geçen konuya cevap vermeye çalışalım:

Yahudiler Hayber’in fethinden sonra, Hz. Peygamber (asm) Efendimizi zehirlemeye karar vermişlerdi. (1) Bu karar doğrultusunda Zeyneb, Resûl-i Ekrem’in yanına kızartılıp üzerine zehir sürülmüş bir koyun götürdü; koyunun kol ve kürek kemikleri etlerine daha fazla zehir sürdü. Resulullah, Hayber’de akşam namazından sonra ashabıyla birlikte yemeğe oturdu ve yemekte kol bölgesinden bir parça eti ağzına aldı; ancak zehirli olduğunu anlayarak lokmayı yutmadan çıkardı ve çevresindekilere de etten yememelerini söyledi.

Ancak ashaptan Bişr b. Bera el-Ensari bu sırada ağzına aldığı lokmayı çiğneyip yutmuş olduğundan zehirlenip hemen orada öldü. Hz. Peygamber (asm) tarafından sorguya çekilen Zeyneb babası, kardeşi, amcası ve kocasının bu savaşta öldürüldüğünden kendisini öldürmek istediğini, eğer peygamberse zaten suikastın kendisine vahiyle haber verileceğini, eğer sadece bir melikse bu durumda insanların ondan kurtulmuş olacağını düşündüğünü anlattı.

Resul-i Ekrem’in Zeyneb’i affedip serbest bıraktığı, onun da Müslümanlığı kabul ettiği rivayet edilir. Bişr b. Bera’nın ölümünden dolayı onun kısasen öldürüldüğü de söylenir.

Bu rivayetlerin açıklamasına gelince:

Mamer, Zühri’nin, Hz. Peygamber’i zehirleyen bu kadının sonradan Müslüman olduğunu, Resulullah’ın da onu serbest bıraktığını söylediğini de kaydetmiştir. (2)

İbn Hacer de kadının Müslüman olduğu iddiasında  Zühri’nin tek olmadığını belirtir. Yine İbn Hacer’in naklettiğine göre Süleyman etTeymî bu konuda kesin konuşmuş ve kadının Hz. Peygamber’i ve orada bulunanları şahit tutarak Müslüman olduğunu ve kelime-i şehadet getirdiğini, Hz. Peygamber’in de bu nedenle onu serbest bıraktığını belirtmiştir. (3)

Fakat Mamer bu bilgiden oldukça farklı olarak, insanların, Hz. Peygamber’in onu öldürttüğünü söylediklerini ifade etmiştir ki, (4) konuyla ilgili diğer rivayetlerde bu husus açıkça görülmektedir.

Esasen Mamer b. Raşid tarafından dile getirilen ve sonra kaydedilen bazı rivayetler arasında da görülen, Hz. Peygamber’in kadını affettiği veya öldürttüğü yönündeki ihtilafın telifi ve arasını bulmak da mümkündür.

Bu ihtilafı ve farklı rivayetleri giderme noktasında, koyunun zehirli olduğunu öğrendiği ilk anda, nefsi için intikam almayan biri olduğu için Resulullah’ın kadına ceza vermediği ancak Bişr b. el-Bera vefat edince kadının öldürülmesini emrettiği şeklinde bir yorum bulunmaktadır. (5)

Buna göre her bir ravinin, şahit olduğu olayı nakletmiş olması bakımından rivayetler arasında çelişki bulunmamış olur. (6)

Bişr ölünce kadını Bişr’in ailesine teslim ettiği, onların da kısas olarak öldürdüğü de söylenmiştir. (7)

Öte yandan İbn Hacer, Hz. Peygamber’in kadını ilk başta öldürtmemesinin onun Müslüman olmasıyla ilgisini de ihtimal dâhilinde görür. Bu nedenle onun öldürülmesi, Bişr’in vefat edip kısas hükmünün tahakkukuna kadar gecikmiştir. (8)

Bu bilgiler ışığında kadının önce öldürülmediği ve affedildiği, bunun üzerine kadının Müslüman olduğu, ancak Hz. Bişr’in zehirden dolayı vefat etmesi nedeniyle kadının en nihayetinde Hz. Bişr’e kısas olarak öldürüldüğü söylenebilir.

Böylece konuyla ilgili bütün rivayetlerin arasında bir çelişki olmadığı ve her birinin olayın farklı bit yönünü yansıttığı şekilde arası bulunmuş olur.

Kaynak:
1) Vakıdî, megazi, 2/677.
2) Mamer b. Râşid, el-Cami, 2/28.
3) İbn Hacer, Fetḥu’l-bari, 5/324.
4) Mamer b. Râşid, el-Cāmiʿ, 2/28.
5) Beyhakî, Marifetü’s-sünen, Câmiatü’d-Dirâsâti’l-İslâmiyye, v.dğr., 1412/1991, 12/51; Beyhaki Delāiʾlü’n-nübüvve, 4/262-263; İbn Hacer, Fethu’l-bari, 5/324; Aynî, Umdetü’l-kari, 15/126; Azîmâbâdî, ʿAvnu’lmabūd, 12/179.
6) bk. Beyhakī, es-Sünenü’l-kübrā Haydarâbâd: Meclisü Dâirati’lMaʿârifi’n-Nizâmiyye, 1344, 8/47; Azîmâbâdî, Avnu’l-mabūd, 12/180.
7) Nevevî, el-Minhāc, 14/158; İbn Hacer, Fethu’l-bārī, 5/324; Aynî, Umdetü’l-kari, 15/126; Azîmâbâdî, ʿAvnu’l-mabūd, 12/181.
8) İbn Hacer, Fetḥu’l-bārī, 5/324.

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet