"Param güvende" sistemi ile alışveriş yapmak uygun mu?

- Kişilerin kendi mallarını yükleyip satışa sunduğu bir siteden örneğin 350 liralık bir ürün satın alınacak. Siteye ürünü yükleyen satıcı ile alıcı 350 liraya anlaşıyor. Fakat site, satışa sunulan şeyin kategorisine ve fiyatına göre ya bir ücret belirlemiş veya yüzde belirlemiş. Mesela 0-500 liralık x kategorisinde %15 "Param güvende" ücreti kesiyor. Bu ücret, alıcı ile satıcı arasında paranın 3. bir tarafta olmasını içeriyor.
- Online ortamdaki alışverişlerde dolandırılma olasılığı da var. Site, anlaşılan 350 lirayı alıcıdan alıp kendisinde bekletiyor. Ürün alıcıya ulaşınca alıcı onaylayınca veya ürün ulaştıktan x gün sonra alıcı onaylamasa da sistem onaylıyor ve site, parayı satıcıya aktarıyor ve bundan da kendisi için 52.5 lira (%15) alıyor. Alışveriş gideri toplam 402.5 liraya ulaşıyor. Kargoya da para alınmıyor.
- Böyle bir sistem uygun mudur?

Değerli kardeşimiz,

Bir mal belli bir fiyata (mal karşılığında para olarak) satın alınıyor, satıcı veya satın alan yanlış yapmasın, zarar etmesin ve zarar vermesin diye bir üçüncü taraf bir hizmet yapıyor (parayı tutuyor, teslim gerçekleşince alacaklıya ödüyor) bu hizmete karşı da bir ücret alıyor.

Bu durum bizim anladığımız şekilde ise caizdir.

Bu tür bir alışveriş sisteminin caiz olup olmadığını değerlendirirken şu hususlara dikkat etmek gerekir:

• Garanti ve Güvenilirlik: "Param güvende" sistemi, alıcı ve satıcı arasındaki güven sorununu çözmeyi amaçlar. Alıcının parası, ürün eline geçip onaylayana kadar güvende tutulur. Bu, özellikle online alışverişlerde karşılaşılan dolandırıcılık riskini azaltır. Bu yönüyle sistem, İslam'ın ticarette dürüstlük ve güvenilirlik ilkelerine uygun bir yaklaşım sergiler.
• Ücretlendirme: Sistemin aldığı %15'lik "Param güvende" ücreti, sunulan hizmetin karşılığı olarak değerlendirilir. Ancak bu ücretin, piyasa koşullarında benzer hizmetler için talep edilen ücretlerle orantılı olması ve alıcı ile satıcı arasında açıkça belirtilmesi gerekir. Aksi takdirde, belirsizlik ve haksız kazanç şüphesi doğabilir.
• Faiz Şüphesi: Paranın belirli bir süre sitede bekletilmesi ve bu bekleme süresince herhangi bir faiz getirisi elde edilmesi durumunda, faiz bulaşır. Bu nedenle, paranın faizsiz bir hesapta tutulduğundan emin olunmalıdır.
• Alternatifler: Benzer güvenliği sağlayan, daha düşük maliyetli veya faiz konusunda hassasiyeti olan seçeneklerin değerlendirilmesi daha uygun olabilir.

Sonuç olarak, "Param güvende" sistemi, genel olarak İslam'ın ticaret ilkelerine aykırı bir durum teşkil etmemekle birlikte, ücretlendirme, faiz şüphesi ve alternatifler gibi hususlara dikkat etmek önemlidir.

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet