Ön ödemeden hakkımı almam helal mi?

​Satıcı olarak, toplam fiyatın bir kısmını önceden alıyorum. Bu parayla malzemeleri satın alıyor ve kendi zamanımı işe yatırıyorum. Eğer müşteri sonradan vazgeçerse, verdiği parayı tamamen iade ediyorum; yalnızca harcadığım malzeme masrafları ve emeğimin karşılığını düşüyorum. Bu durumda helal olur mu? Bildiğim kadarıyla bu durum klasik kaporadan farklıdır. Çünkü klasik kaporada, vazgeçilirse bütün para elde tutulur. Benim niyetim bu değil; yapmadığım bir şey için para almak istemiyorum. Eğer bu uygulama haram sayılırsa, nasıl helal bir şekilde yapılabilir? Çünkü malzemelerin mutlaka müşteri tarafından ödenmesi gerekiyor.

Değerli kardeşimiz,

Evet helal olur, senin aldığın kapora değil, anlaşmanın karşılığı olan alacağının bir kısmıdır.

Sizin uygulamanız, adalete uygun, helal bir ticaret şeklidir. Çünkü: Müşteri işi iptal ederse, siz sadece harcanan malzeme masrafını ve fiilen harcadığınız emeğin karşılığını alıyor, geri kalanı iade ediyorsunuz.

Bu, ne klasik kapora (akdi bozanın parayı tamamen kaybetmesi) ne de haksız kazançtır.

Ancak, alım-satım işleminin şeffaf ve adil bir şekilde yapılması, haksız kazanç elde edilmemesi ve karşı tarafın haklarının gözetilmesi gerekmektedir. İslam'da alım-satımda güven ve adalet esastır. Bu nedenle, müşteri ile açık bir iletişim kurarak, her iki tarafın da haklarının korunmasını sağlamak en uygun yoldur.

Bu tür uygulama, “akde sadakat ve ziyanı önleme” esasına dayanır. İslam fıkhında buna benzer örnekler vardır. Özellikle:

 "Zarar vermek ve zarara zararla karşılık vermek yoktur." (İbn Mâce, Ahkâm, 17)

Bu hadis, sizin hem emeğinizi korur hem müşteriyi mağdur etmeden çözüm üretir.

Bu tür konularda hem kendinizi hem de müşteriyi korumak için sözleşmede baştan şunlar da açıkça belirtilmeli, müşteriye açıklanmalı ve onay alınmalı:

Müşteri iptal ederse:

Harcanan malzeme ve yapılan işçilik düşülür, geri kalan iade edilir.

Allah işlerinize bereket versin. Dürüstlüğünüz çok kıymetli.

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet