Hz. Ali Hz. Muaviye'yi Şam valiliğinden azletti mi?

Ya da bunu yapmayı düşündü mü? Sebebi neydi? Hazreti Ali'nin hilâfeti döneminde Hazreti Muaviye'nin ona hiçbir zaman biat etmediğini biliyorum, Ayrıca hazreti Ali'nin hazreti Muaviye'yi vazifesinden azlettiği ya da etmek istediğine dair söylentiler duyuyorum bunun aslı var mıdır? Hazreti Ali'nin buna dair açıklamaları var mı?

Değerli kardeşimiz,

Hz. Osman’ın Medine’de öldürülmesinden sonra Medine halkının çoğunluğunun biati ile halifelik makamına gelen Hz. Ali, ilk icraatlarından olmak üzere önceki dönemin tüm valilerini görevlerinden almış, yerlerine yeni valiler tayin ederek bunlar vasıtasıyla tebaayı kendisine biate çağırmıştı.

Bu doğrultuda Hz. Ömer döneminden beri Şam’da valilik yapmakta olan Hz. Muaviye’yi de azletmiş ve yerine Sehl b. Huneyf’i atamıştır.

Ancak Hz. Muaviye, görevi, yeni tayin edilen valiye devretmediği gibi yakın akrabası olan maktul halife Hz. Osman’ın katilleri cezalandırılarak intikam alınmadıkça Ali’yi halife tanımadığını ve biat etmeyeceğini bildirdi.

Hz. Ali hilafete gelince, ilk iş olarak katilleri bulmak istedi. Hz. Osman (ra) katledilirken yanında hanımı Naile bulunuyordu. Bu yüzden önce Naile Hz. Ali tarafından sorguya çekildi. O cevabında öldürmek için odaya girenlerin üç kişi olduğunu söyledi. Bunlardan biri de Muhammed b. Ebu Bekir’di.

Bunun üzerine Hz. Ali Muhammed b. Ebu Bekir'i hesaba çekti ve sorguladı. O öldürmek üzere Hz. Osman’ın yanına girdiğini inkâr etmedi. Fakat Hz. Osman'ın kendisine babasını anmasından dolayı utandığını, onu öldürmekten vazgeçtiğini ve dışarı çıktığını söyledi. Ona diğer iki kişinin kimler olduğu sorulunca, onları tanımadığını söylemişti.

Böylece Hz. Osman'ın katillerinin kim olduğu asla anlaşılamadı ve suç herhangi bir kimsenin üzerinde ispat edilemediği için, katiller de cezalandırılamadı. (bk. Ömer Rıza Doğrul, Sadr-ı İslam, İstanbul, 1928, VIII, 45).

Muhammed b. Ebubekir, asileri halifeye karşı kışkırtanlar arasında yer almakla birlikte, bizzat onun katillerinden biri olmamıştır. (bk. İbn Abdülber, el-İkdü'l-ferid, 3/1367)

Ümmet içinde kavgayı ve tefrikayı önlemek için ehlisünnet uleması şöyle demiştir:

Hz. Ali tarafı da Hz. Muaviye tarafı da içtihat ettiler, haklı ve isabetli olan Hz. Ali idi, ama karşı taraf da içtihadında yanılmış olsa da kınanamaz, hatta "içtihat sevabı” almışlardır.

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet