Anne baba iyilik yapmaya mecbur değil mi?

- Anne ve babaya neden iyilikle muamele etmeliyiz?
- Bazı insanlar "Anne babaya bizi büyüttükleri için iyilikle muamele etmeliyiz." denildiğinde "Zaten buna mecburlar." diyorlar.
- Siz böyle bir cevaba nasıl bir karşılık verirsiniz merak ediyorum.

Değerli kardeşimiz,

Öncelikle ifade edelim ki, anne babanın çocuğuna bakması bir görev olduğu gibi, çocuğun da anne babasına hürmet edip iyilikle muamele etmesi onun bir görevidir.

Buna göre, anne baba çocuğuna bakmasa bile, çocuğun anne babasına bakması yine görev olarak devam eder.

Demek ki sadece anne baba değil, evlat da buna mecbur.

İnsanlarda karşılıklı sevgi ve saygı duygusu fıtrî bir mekanizmadır. Bu fıtratın doğru çalıştırılması gibi yanlış çalıştırılması da söz konusu olabilir.

Nefret duygusu türünden negatif unsurların çekici sebepleri olduğu gibi, pozitif psikoloji unsurlarını aktif hâle getiren cazibenin vesileleri de vardır.

Bu açıdan bakıldığı zaman, karşı tarafla irtibatı kurulan müspet veya menfi unsurların cazibe merkezi, ilgili tarafın dışa yansıyan sempatik veya antipatik unsurların varlığına bağlıdır.

Mesela: Yalancı, sahtekâr, hırsızlıkla şöhret bulan insanlar -bu vasıflarından dolayı- sevilip sayılmaz. Diğer yandan dürüst, samimi ve helal-harama dikkat eden insanlar da bu huylarından ötürü sevilip sayılırlar.

Güzel bir ahlakı kendine vazife bilen bir adamın bu konuda kendini mecbur hissetmesi, saygınlığını daha da arttırır. Anne babanın mecburiyeti böyle vicdani bir mecburiyettir.

Fakat herkes bu vicdani mecburiyeti hissetmediği için devlet maddi gücünün bir yansıması olan “mecburî” bir mecburiyeti getirir. Bu işin kanunla ilişkilendirilmesi, işin vicdanî içeriğini ortadan kaldırmaz.

Bu sebeple “Annem babam bana bakmaya mecburdur / buna karşılık saygı ve sevgi istemeye hakları yoktur.” meselenin ontolojik, sosyolojik, psikolojik yönünü doğru idrak etmemesinden kaynaklanır.

Kaldı ki, anne babanın diğer insanlarda var olan güzel hasletlere sahip olmaktan dolayı saygıya müstahak olduğu gibi, “insan ihsanın / kendisine yapılan iyiliklerin kulu kölesidir” kuralı gereğince, çocuklarına yaptıkları hizmetten dolayı ayrıca saygı ve sevgiye hak kazanırlar.

Umarız konuya bu minval üzere bakmak, gerçeğin içindeki inci çiçeklerini bulmakta zorlanmayacağız.

Unutmamak gerekir ki, Kuran’a iman eden kimsenin “anne babana of bile demeyin” diye emreden Kuran’ın bu gibi tavsiyelerine kulak asmaması mümkün mü?

Şu halde anne baba görevlerini yapsın veya yapmasın, evlat görevlerini yapmakla sorumludur ve buna mecburdur:

“Rabbin şöyle buyurdu: Allah'tan başkasına ibadet etmeyin. Anneye ve babaya güzel muamele edin. Şayet onlardan her ikisi veya birisi yaşlanmış olarak senin yanında bulunursa sakın onlara hizmetten yüksünme, 'Öf!..' bile deme, onları azarlama, onlara tatlı ve gönül alıcı sözler söyle. Şefkatle, tevazu ile onlara kol kanat ger ve şöyle dua et: 'Ya Rabbi, onlar küçüklüğümde nasıl beni ihtimamla yetiştirdilerse, ona mükâfat olarak sen de onlara merhamet buyur!' " (İsra, 17/23-24)

"De ki: Geliniz Rabbinizin size neleri haram kıldığını okuyayım: Ona hiçbir şeyi ortak koşmayın, ana babaya iyilik edin ... " (Enam, 6/151)

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet