Erkeğin babasına, ailesine, kız kardeşine görevleri nelerdir?

- Erkek evladın babasına ve ailesine, kız kardeşlerine karşı görevleri nelerdir?
- Evin en küçük kardeşi tek erkek kardeşim. Kız kardeşlerime ve babama karşı olan sorumlulukların nelerdir?
- Ve anne babaya of bile deme ayetini nasıl anlamalıyız?
- Her ne olursa olsun (İslam dairesi içinde) her sözlerini dinlemeli miyiz? Mesela şu okula git deseler…

Değerli kardeşimiz,

Aile karşılıklı hukuki, vicdanı ve ahlaki sorumlulukların olduğu bir yuvadır. Yüce yaratıcının başta anne-baba olmak üzere aile üyelerinin kalbine koymuş olduğu sevgi ve şefkat aile yuvasını vazgeçilmez bir yer yapmaktadır. Bundan dolayı her zaman aile hukukunu koruma konusunda azami özen gösterilmelidir.

Ayrıca İslam dini ve İslam medeniyetinin temel bir prensibi, ihtiyaç sahiplerine iyilik etmektir. Bunun çerçevesi geniş olmakla berber, öncelik en yakınlardır. Bunların başında da anne-baba, kardeşler ve diğer yakın akrabalar gelir.

Yüce Allah, Kuran’da, “Akrabaya, yoksula ve yolda kalmış yolcuya haklarını ver.” (İsra, 17/26); “Ana babaya, akrabaya iyilik edin.” (Nisâ, 4/36) buyurmuştur.

Allah Resulü de  (asm) hadislerinde Müslümanın yakından uzağa doğru akrabasına karşı olan sorumluluğunu ifade etmiştir:

“Ey Allah’ın Resulü! Kime iyilik edeyim?” diye soran sahabiye Peygamber Efendimiz (asm), “Annene, babana, kız kardeşine, erkek kardeşine ve sözü geçen bu kimselerden sonra gelen yakınlarına iyilik et. Bu yapılması gereken bir vazifedir. Bunlar ilişkileri devam ettirilmesi gereken yakınlardır.” buyurmuştur. (Ebû Davud, Edeb, 128)

Bu sebeple kişi, kan bağıyla bağlı olup kendileri ile evlenmesinin caiz olmadığı yakınlarına, yakınlık sırasına göre muhtaç olduklarında imkanları nispetinde nafaka ödemekle yükümlüdür. (Serahsî, Mebsut, 5/208)

Buna göre erkeğin muhtaç durumda olan kız kardeşine bakması gerekir.

Ancak bu sorumluluk, onların her sorununu üstlenmek, her sıkıntılarına koşmak anlamında değildir. İster evli ister bekar olsun, kişiler yaptıklarından ve yapacaklarından birinci derece kendileri sorumludurlar. Sorunlarını imkanları ve güçleri oranında kendileri çözmek zorundadırlar.

Ayrıca erkeğin, kız kardeşine karşı sorumluluğu onların hayatlarına müdahale etmek anlamında değildir. Evlenme, ev geçindirme, ikili ilişkilerde müdahale edecek kadar bir sorumluluk söz konusu olamaz. Burada ölçü muhtaç durumda olan kız kardeşe, erkek kardeşin imkânı ve gücü oranında yardım zorunluluğudur.

Dikkat edilirse İsra Suresi 23-24. ayetler, anne-babayı azarlamayı, onlara bağırıp çağırmayı yasaklıyor. Yine aynı ayetlerde, “onlara karşı tevazu kanatlarınızı gerin” denilmek suretiyle onlara karşı saygıda kusur etmemize asla müsamaha gösterilmeyeceğine işaret edilmiştir.

Kısaca Kuran, hal ve davranışlarda, söz ve eylemlerde anne-babaya saygılı olmayı emrediyor, yoksa onlara mutlak anlamda her ne olursa olsun itaati emretmiyor.

Reşit olmuş, kendi kararlarını verebilecek seviyeye gelmiş, mesleki hayatı için neyin iyi neyin faydasız olduğunu düşünme olgunluğuna erişmiş bir kişi, anne-babasının yönlendirmesine uymayabilir. Bunu kalp kırmadan, kavl-i leyinle ikna ile yapmalıdır.

Tabii ki rüştünü ispat etmiş bir kişinin anne-babanın her sözünü dinlemesi gibi bir mecburiyeti de yoktur. Çünkü herkes kendi amelinden sorumludur. Hayata dair işlerde de kişi sorumluluğu kendisi almalı ve ona göre davranmalıdır. Yeter ki, bunu yaparken söz ve davranışları ile anne babasını rencide etmesin, kalplerini kırmasın, gönüllerini alsın, tatlı bir dil ve güler bir yüzle, hürmet ve saygıyla maksadını, neden böyle bir tercihte bulunduğunu açıklasın.

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet