Hayatımızı anne babamıza adamamız uygun mu?

Tarih: 28.02.2022 - 06:28 | Güncelleme:

Soru Detayı

- Hayatımızı anne babamıza adamamızda vakfetmemizde dinen bir sakınca var mı?

Cevap

Değerli kardeşimiz,

Yüce Allah Kur'an-ı Kerim’de kendisine ibadet etmemizi emrettikten hemen sonra, anne ve babaya iyilikte bulunmamızı emretmiştir. (bk. İsra, 17/23)

Peygamber Efendimiz (asm) de “Allah katında en iyi amel nedir?” sorusuna: "Vaktinde kılınan namaz, anne ve babaya iyilik etmek ve Allah yolunda cihad etmektir." şeklinde cevap vermiştir. (bk. Müslim, İman, 135)

İslam ahlakında evladın ana babaya karşı görevleri üzerinde önemle durulur ve gerek Kur'an-ı Kerim'de gerekse hadislerde genellikle, Allah'a kulluk görevinin hemen ardından ana babaya saygılı olmanın, onlara iyi davranmanın önemli bir görev olduğuna dikkat çekilir.

Dolayısıyla bir kişi anne ve babasına karşı iyilikle muamele etmek ve onların ihtiyaçlarını karşılamakla mükelleftir.

Buna göre kişinin anne ve babasına karşı sorumluluklarını yerine getirmek için gayret gösterdiğini belirtmek üzere soruda bahsedilen ifadeyi kullanmasında bir sakınca yoktur.

Hz. Peygamber (asm) Efendimizin hadislerde işaret ettiği doğrultuda, ana babaya iyi muamele etme ve onların gönlünü almanın (birrü’l-valideyn) diğer bazı dinî görevlerle mukayesesi yapılmıştır.

Birrü’l-valideyn farz-ı ayn olduğu için normal hallerde farz-ı kifaye sayılan cihaddan da üstün tutulmuş, bu konuda ana babanın muvafakati şart koşulmuştur. Yine farz olmayan hac ve umre için ana baba muvafakatinin alınması gerekir. Farz olan haccı ifa ederken de gerekli olmamakla birlikte onların iznini almak sünnete daha uygundur.

Nitekim bir adamın Hz. Peygambere (asm) gelip kendisine en yakın kişinin kim olduğunu sorması üzerine, Resûlullah’ın -farklı rivayetlere göre- iki veya üç defa “annendir” dedikten sonra, üçüncü veya dördüncü defasında “sonra babandır” cevabını vermiştir. (bk. Buhari, Edeb, 2; Müslim, Birr, 1, 2)

Kur'an-ı Kerim’de ana babaya saygı konusunun en geniş şekilde İsra suresinin 23, 24 ve 25. ayetlerinde yer aldığı görülür.

Bu ayetlerde yine Allah’a ibadetin ardından ana babaya iyilik yapmanın farz olduğu belirtilir. Tefsirlerde buradaki iyiliğin (ihsan) şarta bağlanmadığına dikkat çekilmekte ve bundan, ana babanın Müslüman veya gayrimüslim, faziletli veya günahkâr (fasık) olup olmadığına bakılmaksızın, onlara itaat etmenin gerekli olduğu sonucuna varılmaktadır.

Nitekim Mümtehine suresinin 8 ve 9. ayetleri de bunu desteklemektedir.

Ancak gerek bu son ayetlerde gerekse Ankebut suresinin 8. ve Lokman suresinin 15. ayetlerinde, ana babaya itaat hususunda bir istisna getirilmiştir ki bu da onların evlatlarını İslâm’dan uzaklaştırma ve Allah’a şirk koşmalarını sağlama yönündeki çaba ve istekleridir.

Ahlakçılar, hem bu ayetleri hem de Hz. Peygamber’in (asm), “Allah’a isyan sayılan bir konuda kula itaat edilemez.” anlamındaki hadisini (bk. Buhari, Aḥkam, 4) esas alarak, ana babanın haram olduğu kesinlikle bilinen konulardaki isteklerine uymanın caiz görülmediğini, bununla birlikte dinen haram kılınmayan başka isteklerine boyun eğmenin gerekli olduğunu belirtmişlerdir.

İlave bilgi için tıklayınız:

Anne babasına isyan eden, cennete giremez mi?

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet

Bu içeriği faydalı buldunuz mu?
Yazar:
Sorularla İslamiyet
Okunma sayısı : 500+
Yorum yapmak için giriş yapın veya kayıt olun