Anne-baba zulmetse bile evlat onlara itaat etmeli mi?

- Bu hadis sahih mi?
- Hz. Peygamber (asm) Efendimiz “Ana-babasından biri hayatta olup da rızasını almayan Cehenneme girmeye müstahak olur.” buyurunca sahabilerden biri “Ya Resulallah ana-baba evlatlarına zulmetse de böyle mi?” diye sorunca cevabında üç defa “Evet zulmetseler de…” buyurdu. Beyhaki.

Değerli kardeşimiz,

İlgili hadis-i şerif şöyledir:

Abdullah İbn-i Abbas'dan (r.anhüma.) rivayet edildiğine göre, Resulullah (asm) Efendimiz şöyle buyurmuştur:

"Müslüman ana-babaya sahip olan bir Müslüman, Allah'tan sevap bekleyerek onların hizmetinde bulunur ve itaat ederse, Allah ona muhakkak cennetten iki kapı açar. Eğer ana-babadan biri bulunursa, bir kapı açar. Eğer onları kızdırırsa, onun rızasını kazanmadıkça cehennemden iki kapı açar, eğer birini kızdırırsa cehennemden bir kapı açar."

- Eğer ana-baba o çocuğa zulüm etmiş olsalar da mı? (diye soruldu).

- Üç defa, “Çocuğa (dünya işlerinde) zulmetmiş olsalar dahi (rızalarını almadıkça, Allah ondan razı olmaz)” cevabını verdi. (Beyhaki, Şuab, 10/306, no: 7538)

Bu hadisin senedinin sahih olmadığı ifade edilir.

Ancak aynı söz Hz. Abdullah İbn Abbas’ın ifadesi olarak da rivayet edilir. (bk. Buhari, Edebü’l-Müfred, no: 7)

Bu rivayetin ise sahih olduğu bildirilir.

Her şeye layık olduğu değeri veren dinimiz, anne ve babaya karşı gösterilmesi lazım gelen hürmet ve muhabbeti de en güzel şekilde ortaya koymuştur.

Esasen bütün prensipleri insanlar arasındaki sevgi, saygı ve hürmet bağlarını kuvvetlendirme, dayanışma ve yardımlaşmayı temin etmek gayesini taşıyan dinimiz anne ve babaya hürmet, itaat ve muhabbet hususuna son derece ehemmiyet vermektedir.

Demek ki, “Anne-baba, bizim ya cennetimiz ya da cehennemimizdir.” Yani: Baba ve anaya itaat etmenin dinen meşru sayıldığı hususlarda eğer biz onlara itaat edersek onlar bizim cennete girmemize vesile olurlar. Eğer anne ve babaya itaat edilmesi gereken yerde biz itaatsizlik edersek, anne ve babaya yaptığımız bu hatalar bizim cehennem ateşine girmemize sebep olur.

Toplumun temelini teşkil eden ailedir. Ailenin çekirdeği ise anne ve babadır. Aile fertlerinin velinimeti anne ve babadır. Hiçbir kimse kendisine anne ve babasından daha yakın, daha şefkatli birini bulamaz.

Karşılıksız sevgi, rekabetiz sevinç, ancak anne ve babanın evladına karşı duyduğu sevgidedir.

İnsanların gösterdikleri fedakârlıklar nispetinde kahraman kabul ederiz. Hâlbuki bir evlat için anne ve babadan daha büyük bir fedakâr düşünülemez.

"Dünyada en yüksek hakikat, peder ve validelerin evlatlarına karşı şefkatleridir. Ve en ali (yüce-yüksek) hukuk dahi, onların o şefkatlerine mukabil hürmet haklarıdır. Çünkü onlar, hayatlarını kemal-i izzetle evlatlarının hayatı için feda edip sarf ediyorlar." (Nursi, Mektubat, Yirmi Birinci Mektup)

Bu hususta Cenab-ı Hakk'ın bizlere olan emri, onlara “Öf” bile demekten kaçınmak şeklindedir:

"Rabbin, sadece kendisine kulluk etmenizi, ana babanıza da iyi davranmanızı kesin bir şekilde emretti. Onlardan biri veya her ikisi senin yanında yaşlanırsa, kendilerine öf bile deme; onları azarlama. İkisine de güzel söz söyle. Onları esirgeyerek üzerine tevazu kanadını ger ve 'Rabbim, küçüklüğümde onlar beni, nasıl yetiştirmişlerse sende onlara merhamet et!' diye dua et." (İsra, 17/23-24)

Demek ki, anne-baba, çocuğa zulüm etmiş olsalar bile, onları hiddetlendirmemek ve onların rızasını kazanmak gerekmektedir. Anne-babanın hatası onundur, bu hata nedeniyle evlatların anne-babalarına olan görevlerini yerine getirmelerine engel olamaz, mutlaka yapmalıdırlar.

Nitekim bir bebek anne-babasına ne yaparsa yapsın anne-baba yine de o bebeğe bakmak ve görevlerini yerine getirmek zorundadır. Benzer bir durum evlatlar için de gereklidir; anne-baba ne yaparsa yapsın evlatlık görevlerini yapmaları gerekir.

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet