Eziyet veren şeyi yoldan almak sünnet mi?

- İyi işlerinin içinde, gelip geçenlere eziyet veren şeylerin yollardan kaldırılmasını da buldum, anlamında bir hadis varmış, böyle bir hadis var mı?

Değerli kardeşimiz,

İlgili hadis-i şerif Ebû Zer’den rivayet edildiğine göre Nebî (asm) buyurdu:

« عُرِضَتْ عَلَيَّ أعْمالُ أُمَّتي حسَنُهَا وسيِّئُهَا فوجَدْتُ في مَحاسِنِ أعْمالِهَا الأذَى يُماطُ عن الطَّرِيقِ ، وَوجَدْتُ في مَساوَىءِ أعْمالِها النُّخَاعَةُ تَكُونُ فِي المَسْجِدِ لاَ تُدْفَنُ »

“Ümmetimin iyi-kötü bütün amelleri bana gösterildi. İyi işlerinin içinde, gelip geçenlere eziyet veren şeylerin yollardan kaldırılmasını da buldum. Kötü amelleri arasında da mescidde temizlenmeden bırakılmış balgamı gördüm.” (Müslim, Mesâcid 57)

Ümmetin bütün amelleri konusunda Hz. Peygamber (asm) Efendimizin’in bilgilendirilmesi onun bir özelliğidir. Peygamber Efendimiz burada belki birçok insanın iyilik ve kötülük olduğu hakkında herhangi bir fikre sahip bulunmadığı iki konuyu dikkatlere sunmaktadır. Gelip geçenleri rahatsız eden, yani yaya ve vasıta trafiğini şu veya bu şekilde sıkıştıran, engelleyen sebeplerin yollardan uzaklaştırılmasını, iyilik ve hayır olarak öğütlemektedir.

Yollardaki çer-çöp, taş-toprak, tükrük-balgam gibi tabiî; afiş, reklam, yazı, resim, yaya kaldırımına park edilmiş otomobil gibi sun’î rahatsızlık amillerinin tümünün yollardan temizlenmesi tam bir iyiliktir. Şehirleşme anarşisinin yaşandığı günümüzde ve özellikle de büyük şehirlerde, bunun ne kadar büyük bir anlam taşıdığını bu şehirlerde yaşayanlar pek iyi bilirler.

Bu ikazın trafik yoğunluğunun olmadığı bir dönemde ve bölgede yapıldığını düşünecek olursak, İslam’daki iyilik ve hayır idealinin ne kadar köklü ve toplumları ne ölçüde kuşatıcı olduğunu anlamakta güçlük çekmeyiz.

O hâlde yolları temizlemek başlı başına bir iyiliktir. Yürürken ayağın ucuyla yol ortasından kenara atılacak bir taş bile, bir iyilik olarak değerlendirilmektedir. Yeter ki iyilik düşünce ve bilincine sahip olunsun.

Mescitlerin temizliği elbette çok daha önem arz etmektedir. Hz. Peygamber (asm) devrinde olduğu gibi zemini kumlu-çakıllı mescitlerde tükürük ve balgam gibi şeylerin meydanda bırakılması bir “kötü amel”dir.

Bizim memleketimizde cami ve mescitlerin zemini genellikle betondur ve halı-kilim kaplıdır. Böyle olunca buralara tükürülmesi ve balgam atılması asla düşünülemez. Herkesin yanında bir mendil taşıması, ihtiyaç duyması hâlinde bu mendili kullanması gerekir. Aksi hâlde mabed nezahetine aykırı davranılmış olur ki, bu da günahtır. İbadet edelim derken günah işlemenin hiçbir anlamı yoktur. Özellikle kırsal kesimlerde cami görevlilerinin mescit temizliği konusunda cemaati iyice eğitmesi gerekir.

İnsanları rahatsız eden bu şeylerin mescit dışında da meydanda bırakılması, sokak ve yollara tükürülmesi aynı şekilde birer kötülük, çirkinlik ve günahtır. Böyle şeylere rastlayanların onları gidermesi de bir toplum hizmeti ve iyiliktir.

Müslüman sadece kapısının önünün temizliğinden değil, geçtiği her yerin temizliğinden sorumludur. 

Buna göre:

- Hayır işleri pek çeşitlidir. Gelip geçenlere sıkıntı veren şeyleri yollardan; tükürük ve benzerlerini de mescitlerden gidermek birer iyiliktir.

- İnsanlara faydası olan işler yapılmalıdır.

- Mescitlere saygı gösterilmeli, mescit edeblerine uyulmalıdır.

- Müslüman geçtiği yerde pislik bırakmayan insandır. (bk. Riyazü’s-Sâlihîn Tercüme ve Şerhi, Peygamberimizden Hayat Ölçüleri, Erkam Yay., Hadis No: 120)

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet