Yırtıcı olan hayvanlar haram mı mekruh mu?

- İmam Malik’in Muvatta kitabında yırtıcı olan tüm hayvanlara haram hükmü verdiği Müdevvene’sinde ise mekruh hükmü verdiği konuşuluyor, iki farklı rivayetten hangisi doğru?

Değerli kardeşimiz,

- İmam Malik’in rivayet ettiği hadis-i şerifte Peygamberimiz (asm) “Yırtıcı hayvanların eti haramdır.” diye buyurmuştur. (bk. Muvatta, 2/496)

Bu hadisi nakleden İmam Malik “Bu hüküm bizim de kabullendiğimiz görüştür.” ilavesini de ihmal etmemiştir. (bk. Muvatta, a.g.y)

- Müslim’de de “Resulullah (asm) bütün yırtıcı hayvanların etini yasakladı.” (Müslim, Sayd, 15, 16) şeklinde aynı manayı pekiştiren bir rivayet söz konusudur. 

- İmam Nevevi, Müslim’in bu hadisini açıklarken şunları söylemiştir:

“Âlimlerin cumhuruna / büyük çoğunluğuna göre, bütün yırtıcı hayvanların eti haramdır. Yalnız İmam Malik bunun haram değil, mekruh olduğu görüşündedir. Dayandığı delil de şu ayettir:

De ki: Bana vahyedilenler arasında, yiyecek olan kimse için haram edilmiş bir şey görmüyorum. Ancak leş, akıtılmış kan, domuz eti -ki o pisliktir- bir de Allah'a itaatten çıkarak Allah'tan başkasının adına kesilmiş hayvan müstesna. Kim başkasının hakkına tecavüz etmeden ve haddi aşmadan bunlardan yemek zorunda kalırsa, şüphesiz ki Rabbin çok bağışlayıcı, çok merhametlidir. (Enam, 6/145)

Nevevi -özetle- şöyle devam ediyor:

“Halbuki bu ayette söz konusu edilen dört şeyden başka o vakitte haram kılınmış başka bir şeyin olmadığı bildirilmiştir. Fakat daha sonra yırtıcı hayvanların etleri de bu haramların sınıfına dahil edilmiştir. Onun için bu ayete dayanarak yırtıcı hayvanlar için mekruh demek doğru değildir. (bk. Nevevi, Şerhu Müslim, ilgili hadisin şerhi) 

- Müslim'de geçen aynı bilgiler Buhari’de de yer almaktadır. (bk. h. no: 5530)

Bu konuda daha geniş bilgi için bk. İbn Hacer, Fethu’l-Bari, 9/657.

Malikî âlimlerden meşhur İbn Rüşd de bu konuyu detaylı bir şekilde açıklamıştır. İlgili konuda şu bilgilere de yer vermiştir:

“İbnu’l-Kasım’ın aktardığına göre İmam Malik, yırtıcı hayvanların etinin mekruh olduğunu bildirmiştir. Onun arkadaşlarının çoğu bu rivayete dayanarak “kerahet” hükmünü tercih etmişlerdir. Fakat Muvatta’da İmam Malik bizzat yırtıcı hayvanların etinin haram olduğuna dair görüşünü açıkça bildirmiştir. İmam Şafii, İmam-ı Azam, Eşheb, Maliki mezhebinin ekser âlimlerine göre -detaylardaki bazı ihtilaflar bir tarafa- yırtıcı hayvanların eti haramdır. (bk. İbn Rüşd, Bidayetü’l-Müctehid, 3/20)

Kanaatimize göre, İmam Malik’in Muvatta’da zikrettiği hadise dayanarak yırtıcı hayvanların etini haram görmesi, mekruh olduğunu bildirdiğine dair İbn Kasım’ın rivayetine tercih etmek daha isabetlidir. Zira, biri bizzat kendisini sözleri, kitapta onaylanmış ifadeleri ve âlimlerin cumhuruna da muvafık olan “haram” hükmü, dolaylı olarak kendisinden gelen rivayetlerden daha kuvvetlidir.

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet