Kuran-ı Kerim kadınlara doğrudan hitapta bulunmaz mı?

- Fahreddin er-Razi Tefsir-i kebirinde şöyle diyor:
"Ayette, erkeklerin kadınlardan üstün olduğuna delil olan hususlar vardır. Çünkü Allah Teâlâ, bu ayette erkeklerden bahsederken, onlara hitap ederek; kadınlardan bahsederken ise onları gaib sîgalar ile zikrederek bahsetmiştir. Yine Hak Teâlâ bu ayette yedi kez erkeklere hitap etmiş, kadınları ise gâib sîgalar ile bundan daha az zikretmiştir. Bu durum, erkeklerin kadınlardan üstün sayılmasına delâlet eder. Bu inceliğe riayet eden Allah ne güzeldir. Çünkü o, mirastaki paylar bakımından erkekleri kadınlara üstün kılmış ve bu incelikle de onların kadınlardan üstün olduğuna dikkat çekmiştir." (Fahruddin er-Râzi, Tefsir-i Kebir Mefâtihu’l-Gayb; Nisa 12. ayet tefsiri)
- Kadınlara gerçekten Allah doğrudan hitap etmiyor mu?
- Bu husus kadının ikinci planda olduğuna mı delildir?

Değerli kardeşimiz,

Razi, Allah’ın kadınlara hitap etmediğini söylediği yer “bu ayettir”. Bu ayette; gerçekten erkeklere doğrudan muhatap zamiri kullanılmış, kadınlar için gaib zamiri kullanılmıştır. Bunları şöyle sıralamak mümkündür:

Erkekler için: 

1) “ve Leküm nisfu..”,
2) “Ezvacukum”,
3) “Felekumu’r-rubuu’,
4) “Mimma Terektüm”,
5) “in lem yekün lekum”,
6) “fe in kane lekum..”, 
7) “Mimma Terektüm”.  

Bunların hepsi hitap kalıbıdır.

Kadınlar için:

1) “in lem yekün lehunne”,
2) “fe in kane lehunne”,
3) “Mimma terekne”,
4) “ve le hunne er-rubuu”,
5) “Fe lehunne es-sumunu”.

Bunların hepsi gaib kalıbıdır.

Not: Razi’nin işaret ettiği üstünlük dünyevi disiplinler yönüyledir. Yoksa, Allah katındaki uhrevi üstünlüklerde her iki cins de eşittir.

“...Şüphesiz Allah katında en değerli olanınız en fazla takva sahibi (Allah’a en çok itaat eden, en çok saygılı) olan kimsedir...” (Hucurat, 49/13)

mealindeki ayette bu gerçeğin altı çizilmiştir.

Kur'an’da en çok erkeklere yapılan hitap şeklinin olduğu doğrudur. Fakat bu husus, Arapçanın bünyesinde var olan kuralların gereğidir, yoksa üstünlük derecesi değildir.

Mesela, Güneş mecazi dişil, Ay mecazi erildir. Bu ikisi kısaltılarak bir arada zikredildiği zaman, “el-Kameran=iki ay” şeklinde ifade edilir. Güneş Ay’dan çok daha parlak olmasına rağmen, Ay’a tabi kılınması, onun lisanda eril olmasındandır. Hitapların kısa olması daha güzel olduğundan, kadın ile erkeğe -genellikle- bir tek hitap şekli kullanılır, bu da Arapçadaki ilgili kurala göre erkekler içindir.

Nitekim,

“Müslüman erkekler, Müslüman kadınlar; mümin erkekler, mümin kadınlar; ibadet ve itaat eden erkekler, ibadet ve itaat eden kadınlar; özü sözü doğru erkekler, özü sözü doğru kadınlar; sabreden erkekler, sabreden kadınlar; gönlünü ibadete vermiş erkekler, gönlünü ibadete vermiş kadınlar; (Allah için) yardım yapan erkekler, yardım yapan kadınlar; oruç tutan erkekler, oruç tutan kadınlar; iffetlerini koruyan erkekler, iffetlerini koruyan kadınlar; Allah’ı çokça anan erkekler, çokça anan kadınlar; işte bunlar için Allah büyük bir ödül hazırlamıştır.” (Ahzab, 33/35)

mealindeki ayette, erkek ve kadın için ayrı ayrı eril ve dişil kalıbı kullanılmış ve bu vasıflardaki her iki cinsin de cennete gireceklerine işaret edilmiştir.

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet