Hz. Hızır'ın özellikleri nelerdir?

Değerli kardeşimiz,

Hz. Hızır

فَوَجَدَا عَبْدًا مِنْ عِبَادِنَٓا اٰتَيْنَاهُ رَحْمَةً مِنْ عِنْدِنَا وَعَلَّمْنَاهُ مِنْ لَدُنَّا عِلْمًا

“Sonunda (Musa ve yanındaki genç) kullarımızdan bir kul buldular ki, biz ona katımızdan bir rahmet vermiş, kendisine tarafımızdan bir ilim öğretmiştik.” (Kehf, 18/65)

Kehf suresi 60-82. ayetlerde Hz. Musa’nın “Allah kullarından bir kul.” ile seyahati anlatılır. Bu kıssayla ilgili bazı önemli noktalara dikkat çekmekte fayda görüyoruz:

- Kıssanın kahramanının ismi ayetlerde zikredilmemekle beraber, hadislerde “Hızır” olarak tasrih edilmiştir. (Buhârî, Tefsir, 18/2; Taberî, XV,278; Yazır, V, 3260)

- Hz. Hızır’ın nebî veya veli olması hususunda ayetlerde açık bir ifade yoktur.

- Hz. Hızır’ın ilmi Allahtan bir ilhamla “olayların derûnuna ve iç yüzüne vakıf olmak” şeklinde görülmektedir.

- Hz. Musa ve Hz. Hızır, iki ayrı meşrebin temsilcisi durumun­dadırlar. Hz. Musa, zahir ilimlerinde bir deniz, Hz. Hızır ise, batın ilimlerinde bir deniz gibidir.

“Benzeri bir durumu, İmam-ı Azam’la Hasan-ı Basrî arasında da görmek mümkündür... İmam-ı Azam, bütün insanlara umumiyet itibariyle bir rahmettir. Hasan-ı Basrî ise, has insanlara hususiyet itibariyle bir rahmettir... İmam-ı Azam Allah’ın ‘Evvel ve Zâhir’ isimlerinin mazharı iken, Hasan-ı Basrî ‘Ahir ve Bâtın’ isimlerinin mazharıdır.” (Bursevî, Ruhu’l-Beyân, II. 501)

Hz. Hızır’ın, Hz. Musa’ya söylediği şu sözler, her ikisinin ilmindeki farklılığı belirtir: 

“Ben senin bilmediğin bir ilmi biliyorum. Sen de benim bilmediğim bir ilmi biliyorsun.” (Taberî, Camiu'l-Beyan an Te'vili'l-Kur'ân, XV, 278; İbn Kesir, Tefsîru'l-Kur'ani'l-Azîm, III, 93; Nesefî, Medariku't-Tenzîl, III, 19)

- Tasavvuf yolunda gidenlerin bu kıssadan yola çıkarak “Asıl bilgi ilhamen gelen bilgidir, şeriatin zahiri bir kabuktur, asıl olan öze ulaşabilmektir…” şeklinde sonuçlara varmaları, beraberinde ciddi sıkıntılar getirebilir. Çünkü umumu bağlayan, şeriatin hükümleridir, Hz. Hızırın durumu ise özel bir mahiyet arzetmektedir. 

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet