Sahabe, yanılmaz mıdır?

Değerli kardeşimiz,

Sahabeler, peygamberlerden sonra insanlık âleminde en seçkin kimselerdir. Ama bu onları “hata yapmaz, yanılmaz” bir konuma da getirmez. Mesela, Tevbe suresinde anlatıldığı ve hadis kitaplarında da uzun uzun açıklandığı gibi, Hz. Peygamberin (asm) katıldığı Tebük Seferine sahabelerden bazıları katılabilecekleri halde katılmamışlardır. Bunlardan üç tanesi, Ka'b Bin Malik, Mürare Bin Rebi' ve Hilal Bin Ümeyyedir. (bk. Buhârî, Megazi, 79)

Hz. Peygamber (asm) döndüğünde, bu üç sahabi kusurlarını itiraf ederler. Peygamber onlara evlerine gitmelerini, Allah'ın bu konudaki hükmünü beklemelerini söyler. Bu bekleyiş elli gün sürer. Bu elli gün, onlara sanki elli yıl gibi gelmiştir. Kur'an, onların halini şöyle anlatır:

وَعَلَى الثَّلٰثَةِ الَّذ۪ينَ خُلِّفُواۜ حَتّٰٓى اِذَا ضَاقَتْ عَلَيْهِمُ اْلاَرْضُ بِمَا رَحُبَتْ وَضَاقَتْ عَلَيْهِمْ اَنْفُسُهُمْ وَظَنُّٓوا اَنْ لاَ مَلْجَاَ مِنَ اللّٰهِ اِلآَّ اِلَيْهِۜ ثُمَّ تَابَ عَلَيْهِمْ لِيَتُوبُواۜ اِنَّ اللّٰهَ هُوَ التَّوَّابُ الرَّح۪يمُ۟

"Geride kalanlardan o üç kişiyi de (Allah affetti). Yeryüzü bütün genişliğine rağmen onlara dar gelmişti. Ruhları bunalmıştı. Allah'tan başka bir sığınak olmadığını anlamışlardı. Sonra dönsünler diye, onların tövbelerini kabul etti. Şüphesiz Allah, Tevvab-ı Rahimdir (tövbeleri kabul edendir, sonsuz merhamet sahibidir)." (Tevbe, 9/118)

Bu üç sahabinin halleri bize gösteriyor ki, sahabe de bazen nefsine mağlup olabilir, hasbelbeşer günaha girebilir.

Bu misalden hareketle şunu söyleyebiliriz:

Peygamberimizin (asm) “Ashabım yıldızlar gibidir, hangisine uysanız hidayete erersiniz.” (Aclûnî, Keşfu'l-Hafa, I, 132) hadisini belli kayıtlarla anlamak gerekir. Mesela, üstte nazara verilen olayda kıssası anlatılan üç sahabi, seferden geri kalmakta örnek alınamaz. Ama sonrasında sergiledikleri “merdane tavır, pişmanlık, günahtan tam bir azimle dönüş” gibi halleri, Kur'an ayetlerinde kendisine yer verilecek kıymette ve ehemmiyettedir.

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet