İlk Maturidi kelam eserleri nelerdir?

Değerli kardeşimiz,

Matüridiliğin kuruluşu İmam Ebu Hanife'ye kadar geriye götürülmektedir. Bunun sebebi gerek Matüridi'nin gerekse kendisinden önceki Maveraünnehir alimlerinin Ebu Hanife'nin görüş ve yöntemlerini benimsemiş olmasından kaynaklanmaktadır.

Matüridi'den önce Ebu Hanife'ye nispet edilen er-Risale, el-Alim ve'l-müteallim ve el-Fıkhu'l Ekber / Ebsat adlı eserler ilk kaynaklar olarak kabul edilmektedir.

Matüridi'nin Kitabü't-Tevhid eseri kapsamlı yazılan ilk Matüridiyye kelam eseridir. Yine onun Tevilatü'l-Kur'an adlı tefsiri de kelami görüşleri içermesi açısından önemlidir.

Matüridi ile çağdaş olan Hakim es-Semerkandî'nin es-Sevadü'l-Âzam eseri de bir akaid metni özelliğinde olup Samani devleti tarafından da devletin resmi akaid metni olarak kabul görmüştür.

Matürüdi'den sonraki bir diğer önemli alim Ebu'l-Yüsr el-Pezdevi' olup kelam ilmine dair eseri Usuliddin'dir.

Ebu'l-Muin en-Nesefi'nin Tebsiratü'l-edille eseri gerek hacmi gerekse ele aldığı konular açısından büyük öneme sahip olup Matüridiliğin en önemli kaynaklarından kabul edilir. Ayrıca onun et-Temhid ve Bahru'l Kelam adlı eserleri de muhtasar birer kelam metnidir.

Ebu'l-Muin en-Nesefi'nin çağdaşı olan Ebu Şekur es-Salimî'nin et-Temhid isimli eseri, sonraki dönemlerde yaşayan Nureddin Sabuni'nin el-Kifaye ve onun özeti mahiyetinde olan el-Bidaye’si, Ali b. Osman el-Uşî'nin el-Emali’si, Nesefi'nin el-Akide’si, Habbazi'nin el-Hadi fi usuliddin eserleri de Matüridiliğin önemli kaynakları olarak kabul edilmektedir.

Geniş bilgi için bk.:

- Bekir Topaloğlu, Kelâm İlmi: Giriş, İstanbul 1993.
- Bekir Topaloğlu.“Ebû Mansur el-Mâtürîdî’nin Kelâmî Görüşleri”, İmam Mâturidî ve Maturidilik, Ankara 2003.
- M. Sait Yazıcıoğlu, “Mâtürîdî Kelâm Ekolünün İki Büyük Siması: Ebû Mansur Mâtürîdî ve Ebü’l-Muîn Nesefî”, İmam Mâturîdî ve Maturidilik.

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet