Bir kişi kimlerin fitresinden sorumludur?

- Bir kişi kimlerin fitresinden sorumludur?
1. Bir ailede erkek olan kişi karısının fitresini vermekle sorumlu mudur?
2. Baba olan kişi ergenliğe girmemiş çocuğun fitresini vermekle yükümlü müdür?
3. Baba ergenliğe giren çocuğun fitresini vermekle sorumlu mudur?

Değerli kardeşimiz,

Ergenlik çağına erişen Müslüman erkeğin fitre vermesi gereklidir.

Evli olmayan Müslüman kadınlar fitrelerini kendileri öderler.

Evli kadınların fitresi Ebû Hanîfe’ye göre yine kendileri, diğer üç mezhebe göre ise fitre borcu nafakaya dahil olduğu için koca tarafından ödenir.

Çocukların malları varsa velileri fitrelerini bu maldan öder; malları yoksa nafakalarını temin etmekle yükümlü olan kimse çocuklara ait bu borcu kendi malından ödemek zorundadır.

Ancak İmam Muhammed çocukların fitrelerinin babaları tarafından ödeneceği, dolayısıyla babası olmayan çocuğun fitre yükümlülüğünün de bulunmayacağı görüşündedir.

Fakihlerin büyük çoğunluğu, kişinin fitre mükellefi sayılabilmesi için âkil bâliğ olmasının, ramazanı oruçlu geçirmesinin veya şehirde oturmasının şart koşulmadığını kabul ederken aksi görüşte olan fakihler de vardır.

Fitre verecek kimselerin sahip olmaları gereken malî güç hakkında da iki farklı görüş vardır:

Hanefîlerin dışındaki üç mezhebe göre, zekâtın vacip olması için gerekli görülen nisab miktarı bir mala sahip bulunma şartı fitrede aranmayıp mesken, ev eşyası ve temel ihtiyaç maddelerinden başka kendisi ve bakmakla yükümlü olduğu kimseler için bayram günü ve gecesinin (yirmi dört saatlik) yiyeceğinden fazlasına sahip olan her Müslüman fitre ile mükelleftir.

Hanefî mezhebinde ise, fitre sadece zekât vermekle yükümlü olan Müslümanlara vaciptir. Çünkü Hz. Peygamber (asm) bazı hadislerinde sadakanın ancak zenginliğin gereği olduğunu ifade etmiştir. (Müsned, II, 277, 501; V, 432; Dârimî, Zekât, 18; Buhârî, Zekât, 18)

Bütün ibadetlerde olduğu gibi fitrede de ferdî-içtimaî, maddî-mânevî hikmetler vardır. Bu konuda İbn Abbas şöyle der:

“Resûlullah fitreyi, oruç tutanı anlamsız ve çirkin davranışlardan temizlesin, fakirlere de yiyecek bir lokma olsun diye farz kılmıştır.” (Müsned, II, 277; V, 432)

Bazı âlimler, bu sözdeki mananın ilhamıyla fitreyi namazın eksiklerini telâfi eden sehiv secdesine benzetmişlerdir.

Öte yandan mahiyetinde sevinç ve neşe bulunan bayramı, toplumdaki her ferdin ortak şekilde yaşayabilmesi için muhtaç kimselerin kısmen de olsa ihtiyaçları giderilerek sosyal dayanışmanın güzel bir örneği verilmiş olur.

Bu dayanışmayı en yüksek seviyeye çıkarmak ve daha çok insana yardım etme zevkini verebilmek için, fitre miktarı asgari ölçüde tutulmuş ve ödeme kolaylıkları sağlanmıştır.

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet