Haram maldan zekât, fıtır sadakası (fitre) verilir mi? Aile reisi kimlerin fıtır sadakasını vermekle mükelleftir?

Bir aile reisi baba kahvehane çalıştırıyor; kumar oyunundan başka geliri yok. Eşi ve evdeki çocuklarının fıtır sadakasının bu kazancından vermesi caiz midir? Ayrıca aynı evde birlikte yaşayan ve evin çalışan kızının anne ve kız kardeşinin fıtır sadakasını vermesi caiz midir?..

Cevap

Değerli kardeşimiz,

Haram yolla kazanılan malın zekâtı verilmez. Bu malın, varsa sahibine verilmesi, bilinmiyorsa fakirlere dağıtılması gerekir.

Bir kişinin kumar gelirinin dışında başka bir geliri varsa, mesela kahvehanede sadece çay veya diğer meşrubatlar satmaktan gelen helal kazancı varsa, bunu ayrı olarak hesaplayıp bu miktar üzerine zekat düşüyorsa, yani bu helal kazancı nisab miktarına ulaşıyorsa, bunun zekatını ve fıtır sadakasını verebilir. Sadece kumar gelirinden olan haram paradan zekat verilmez.

Aile reisi kimlerin fitresini vermekle mükelleftir?

Sadaka-i fıtır, zekat gibi malın değil, başın zekâtıdır. Bunun için asıl ihtiyaçlardan fazla olan malın büyüyücü olması, üzerinden bir yılın geçmesi ve ticaret malı olması şart değildir.

Bayram sabahı nisaba malik olan kişiye bile sadaka-i fıtır vacibtir. Nisap, gümüşe göre iki yüz dirhem (561.2) gr. değerindeki bir maldır. Nisap miktarı mal, sadaka-i fıtır vacib olduktan sonra telef olsa yine fitre vermek lazımdır.

Bu miktar bir mala sahip olan bir kimse kendisi için, baliğ olmayan malsız çocukları için, hizmetinde bulunanlar için, sadaka-i fıtır vermesi vacibtir. Hanımı ve büyük çocuğunun fitrelerini vermesi üzerine vacib değildir.

Fakat yanında bulunan büyük çocuğunun ve hanımının fitrelerini kendilerine sormadan verebilir. Malı olan küçük çocuğun fitresi kendi malından verilir.

Buna göre nisap miktarı mala sahip olmayan eş veya büyük çocuklar, fitre vermek zorunda değildirler. Ama aile reisi isterse bunların fitrelerini verebilir. Annesinin de fitresini vermek zorunda olmamakla beraber, isterse bunun da fitresini verebilir.

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet