Bitkilerde bazı hislerin bulunduğu söyleniyor; onlarda ruh var mıdır?

- Şayet bitkilerde ruh yoksa onlarda bazı hislerin varlığını nasıl açıklayacağız?

Değerli kardeşimiz,

Canlıların en alt mertebesini bitkiler teşkil eder. Bitkinin bir dalını koparıp diktiğiniz zaman, onda da büyüme ve gelişme kanunları icraatını gösterir ve yeni bir fert teşekkül eder.

Bitkilerde bildiğimiz manada ruh yoktur. Bitkilerde ruhun vazifesini, büyüme, gelişme ve farklılaşma gibi birtakım kanunlar görmektedir.

İnsan da dâhil, canlılarda görülen bir takım his ve davranışlar, bir takım hormon ve enzimlerin etkisiyle hâsıl olmaktadır. İnsan bir ses işitiyor. O ses vücudunda bir takım salgı maddelerinin teşekkülüne sebep oluyor ve bir müddet sonra gözünden yaş geliyor.

Bitkilerde büyüme hormonu güneş ışığından kaçar. Pencere önüne koyduğunuz bir bitkinin gövdesine ışık vurunca büyüme hormonları, daha az ışık gören arka tarafta, yani ev tarafında birikir. Burada fazlalaşan büyüme hormonları, gövdenin bu kısmının daha fazla büyümesine sebep olur ve bitkinin gövdesinde eve bakan taraf daha fazla, sokağa, yani ışığa bakan tarafı daha az büyüdüğü için asimetrik bir durum ortaya çıkar. Neticede bitkinin gövdesi dışarıya doğru eğilmiş olur.

Şimdi bu durum, ışığa karşı bitkide bir davranış olarak nitelenir. Bu davranışla bitki yüzünü ışığa karşı çevirmiştir. Böylece ışıktan daha fazla faydalanmaktadır. Burada bizdeki manada hareketi ayarlayan bir ruh yoktur. Ama o ruhun görevini bir derece yerine getirebilen büyüme ve farklılaşma kanunları vardır.

Bitkilerde bu şekilde bir takım salgılar sonucunda bazı davranış farklılıklarının olduğu tespit edilmiştir. Bunlardan birisini kısaca şöyle özetleyebiliriz:

Bir bitkinin yapraklarına elektrotlar yerleştirerek elektrik devresi tamamlanıyor. Devreye akım şiddetini ölçen bir ampermetre ve bir de grafik kâğıdı ile bunun üzerinde akım şiddetine göre grafik çizebilen bir düzenek kuruluyor. Akım devresi tamamlanınca, akım şiddetine göre kâğıda normal bir grafik çiziliyor. Bitkiden birisi bir parça koparıyor. Daha sonra bitkinin önünden o parçayı koparan kişi geçince bitkide akım şiddetleniyor ve ayrı bir grafik çiziliyor. Bitki, başkalarının yanından geçmesi halinde o tepkiyi vermiyor.

Bu ve benzeri davranışlar, bitkilerde his dünyasının varlığına delil gösteriliyor ve bu hisler farklı akım şiddetleri ve değişik enzim ve hormonların salınmasıyla biliniyor. Salgılanan bu enzim ve hormonlara göre de bitki, bulunduğu ortamda etkiye göre bir takım tepkiler veriyor.

İnsanda şuurlu olan bu tepkiler, burada sadece bir his veya davranış olarak kendisini gösteriyor.

İlave bilgi için tıklayınız:

- Hayvanların ve Bitkilerin Ruhu var mıdır?

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet