Merhamet etmeyene de merhamet edilir mi?

- Fütuhat-ı Mekkiye’nin üç yüz doksan ikinci bölüm şöyle:
"Kim merhamet ederse biz de ona merhamet ederiz, kim merhamet etmezse ona da merhamet ederiz, sonra gazap ederiz ve onu unuturuz"
- Bu ifade ne demektir?
“Merhamet etmeyene önce merhamet ediliyor ama sonra gazap ediliyor ve unutuluyor.”
- Bu nasıl açıklanabilir?

Değerli kardeşimiz,

- Öncelikle ifade edelim ki, Bediüzzaman Hazretlerinin dediği gibi,

“Evet Muhyiddin, kendisi hadi ve makbuldür. Fakat her kitabında mühdî ve mürşid olamıyor. Hakaikte çok zaman mizansız gittiğinden, kavaid-i Ehl-i Sünnete muhalefet ediyor…” (bk. Lemalar, s. 274)

- Bu gerçeğe dayanarak "Futuhat-ı Mekkiye"de geçen ifadelerin bazı ayet ve hadislerin açık manalarına uygun olmadığını ifade edelim.

Meallerini vereceğimiz sahih hadislerde merhametle ilgili farklı manaları ders veren bilgiler söz konusudur:

a) Ebu Hüreyre’den gelen rivayete göre;

Hz. Peygamber (asm) torunu Hasan’ı öpmüştü. O sırada Akra İbni Habis de Peygamberimizin yanında bulunuyordu. Akra: "Benim on tane çocuğum var, onlardan hiçbirini öpmedim" dedi. Resulullah aleyhissalatü vesselam ona hayretle bakıp: “Merhamet etmeyen kimseye merhamet olunmaz.” buyurdular. (Buhârî, Edeb 18; Müslim, Fezâil 65)

b) Hz. Aişe şöyle dedi:

“Çölde yaşayan bedevîlerden bir grup Resulullah aleyhissalatü vesselamın huzuruna geldiler ve: ‘Siz çocuklarınızı öpüyor musunuz?’ diye sordular. Peygamberimiz: “Evet” buyurdu.

Onlar: Fakat biz, Allah’a yemin ederiz ki, onları öpmüyoruz, dediler.

Bunun üzerine Resulullah (asm):

“Allah sizin kalplerinizden merhamet duygusunu çıkarıp almışsa, ben ne yapabilirim ki!” buyurdu. (Buhârî, Edeb 18; Müslim, Fezâil 164)

İlave olarak şunu da belirtelim ki, İslam literatüründe cennette gidenlerin asla oradan bir daha çıkmayacağına; fakat cehenneme giren bazı müminlerin cezalarını çektikten sonra oradan çıkarılıp cennete yerleştirileceğine dair ümmetin ittifakı vardır.

Sorudaki ifadeye gelince:

Burada geçen rahmet etmekten maksat, kâfir olarak vefat edenleri cennete koymak ise -ki açıklamanın zahiri böyle anlaşılıyor- bunun naslara yani ayet ve hadislere aykırı olduğunu belirtelim. Zira bu cümlenin bilinmesi gereken açık tercümesi şöyledir:

“Dünyada iken insanlara, hatta bütün varlıklara şefkat ve merhamet eden kimseye Allah da merhamet eder ve onu cennetine koyar. Bunlara merhamet etmeyene de Allah merhamet eder fakat ardından ona gazap eder ve onu unutur.”

- İbn Arabi burada yaptığı açıklamada, “Âlem” kelimesiyle özellikle cenneti ve cehennem halkını kastettiğini bildirmiştir. İbn Arabi’nin burada üzerinde durduğu rahmetin imtinan çeşidi “rahmet-i amme” yani genel ve umumi rahmet ile “rahmet-i hassa” yani özel ve hususi rahmet şeklindedir.

Ancak ayet ve hadislerin ifadelerinden anladığımız kadarıyla ne rahmet-i amme ne de rahmet-i hassanın hiçbirinde cennetten kovmak, ona gazap etmek ve onu unutmak gibi bir hakikatin işaretini ima eden bir gerçek görülmemektedir.

Bu konuda birçok ayet ve hadis rivayeti olmakla beraber, örnek olarak şu iki ayeti de nazara vermekte fayda vardır:

“(Ey Müminler!) Oraya selametle girin. İşte bu, ebedî yaşamanın başladığı gündür.” (Kaf, 50/34)

“Ehl-i kitaptan ve müşriklerden hakkı inkâr edenler, içinde ebedî olarak kalacakları cehennem ateşindedirler. İşte halkın en kötüleri onlardır. İman edip dünya ve ahiret için yararlı işler yapanlara gelince, halkın en hayırlısı da onlardır. Onların rableri katındaki ödülleri, altından ırmaklar akan, içinde ebedî kalacakları Adn cennetleridir. Allah onlardan razı olmuş, onlar da Allah’tan razı olmuşlardır. İşte bu, rabbini sayıp ondan korkanlar içindir.” (Beyyine, 98/6-8)

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet