Masum bir insana neden ölüm cezası verilmiş?

Enes'ten rivayet edildiğine göre, bir kişi Allah Resulü'nün (ﷺ) cariyesiyle zina yapmakla suçlandı. Bunun üzerine Allah Resulü (ﷺ) Ali'ye şöyle dedi: Git ve boynunu vur. Ali yanına geldi ve onu bir kuyuda vücudunu serinletirken buldu. Ali ona dedi ki: Çık, ve elinden tutup dışarı çıkardığında, cinsel organının kesildiğini gördü. Hz. Ali boynunu vurmaktan çekindi. Allah Resulü'ne (ﷺ) geldi ve dedi ki: Allah'ın Resulü, onun cinsel organı bile yok. Burada, Muhammed'in, suçlandığı suçu işleyemeyen birine ölüm cezası verdiğini görüyoruz. Elbette, ilahi vahye erişimi olsaydı bunu yapmazdı, söz konusu olan bir insanın hayatı. Hüküm giyen kişiye kendini savunma şansı bile vermedi, bu ancak vahiy olsaydı adil olurdu.

Değerli kardeşimiz,

Bu rivayet ilk bakışta “Masum birine neden ölüm emri verildi?” sorusunu akla getiriyor. Fakat rivayetleri bütünüyle ve siyer-tarih bağlamıyla incelediğimizde durumun çok farklı olduğu görülüyor. Kısaca önden söyleyeyim:

Bu olayda gerçekten zina şüphesiyle verilmiş bir “öldürme emri” yoktur.

Bu emir, hakikati ortaya çıkarmak, iftirayı bitirmek ve sahih delil kurmak için bir taktik ifadedir.

Hz. Ali’nin davranışı bunu göstermiş, Peygamberimizin övgüsü de bunu onaylamıştır.

Şimdi meseleyi adım adım açmaya çalışalım:

1. İlgili rivayetler

Hz. Enes (r.a.) anlatıyor: "Bir adam, Resulullah (asm) Efendimizin hanımına temas etmekle itham edilmişti. Resulullah (asm), Hz. Ali’ye: "Git boynunu vur!" diye emretti. Hz. Ali, adama geldiği vakit, onu bir kuyunun içinde (yıkanıp) serinliyor buldu. "Çık dışarı!" diyerek elinden tutup kuyunun dışına çıkardı. Hz. Ali, adamın üzerinde elbise olmadığı için mecbub (burulmuş) ve cinsel organından mahrum olduğunu gördü. Artık ona dokunmayıp, durumu Hz. Peygamber (asm) Efendimize haber verdi. Resulullah, onun bu davranışını takdir etti." Hatta bir rivayete, Resulullah (asm) şu ilavede bulunmuştur: "Şahid, gaibin görmediğini görür" (Müslim, Tevbe 59, no: 2771)

Bu konuyu Hz. Ali başka bir rivayette şöyle anlatır: Bir Kıpti, Mariye validemize temas ettiğine dair ileri geri konuşuyordu. Hz. Peygamber bu iş için beni gönderdi. Yanımda kılıç vardı. Kıpti beni görünce korkup bir hurma ağacına çıktı. Ben aşağıdan baktığımda gördüm ki adamın cinsel organı yok. Dönüp Hz. Peygambere durumu bildirdim. Hz. Peygamber buyurdu ki: Cehaletin şifası, sormaktır. (Muttaki el-Hindi, Kenzü'l-ummal, 5/458)

Hz. Peygamber (asm) Efendimizin "öldür" emrini, hangi sebeple verdiği hususunda farklı görüşler bulunmaktadır. Muhtemeldir ki Resulullah (asm) o Kıpti'nin cinsel organının çalışmadığını bildiği halde, insanların dedikodusuna son vermek ve Mariye validemizi töhmetten kurtarmak amacıyla Hz. Ali'ye bu emri vermiş ve Hz. Ali'nin müşahedesi ile gerçeğin ortaya çıkmasını arzu etmiştir.

2. Peki neden ‘boynunu vur’ dedi? Bu söz hüküm müdür?

Bu ifade, zahirde kesin infaz emri gibi görünse de hadis âlimlerine göre: Bu, kesin hüküm değil, soruşturma başlatma ifadelerinden biridir.

Önce şu soruyu soralım:

Peygamberimiz zina için idam cezası verir miydi?

Hayır.

Zina cezası verilebilmesi için iddiaya değil, dört şahit şartına ya da kişinin kendisinin zina ettiğini ayrı ayrı olmak üzere dört defa itiraf etmesine bağlanmıştır. Ayrıca zina suşu kesin olarak sabit olsa bile recm edilmesi için zina edenin evli olması gerekir.

Bu olayda, ne dört şahit veya dört defa itiraf var ne suç sabit ne kişi evli ne de zina yapabilecek fiziksel kapasite var.

Dolayısıyla bu emir fıkhen bir infaz emri olamaz.

Hadis üzerine çalışan alimler şunu söyler:

“Emir, maksadî bir emirdir. Soruşturma açılsın, gerçek ortaya çıksın” (Nevevî, Şerhu Müslim, ilgili hadisin şerhi)

Demek ki, Resulullah suçun olmadığını biliyor, fakat toplumdaki töhmeti temizlemek istiyor.

3. Peki neden bu yöntem?

Çünkü olay olağanüstü hassastır: Mariye validemize zina iftirası atılıyor. “Peygamberin çocuğu İbrahim acaba kimden?” şüphesi çıkarılmak isteniyor. Fitne toplumda yayılıyor

Böyle bir meseleyi sadece: Soru sormakla, “o adam suçsuzdur” demekle çözmek mümkün değildir. Çünkü insanlar görsel bir delil ister. Bu nedenle Peygamberimiz (asm): Hz. Ali’yi, kılıcıyla yani ciddiyet göstergesiyle gönderdi.

Böylece mesele herkesin gözünde kapanacak, fitne bitecekti.

Nitekim sonuç da böyle oldu.

4. Hz. Ali’nin davranışı neyi gösteriyor?

Hz. Ali sahabinin en fakihlerinden biridir. Peygamberimizin “git boynunu vur” sözünü, olayı soruştur, gerçeği tespit et, fitneyi bitir şeklinde anlamıştır.

Adamın cinsel organının olmadığını görünce: “Bu kişi zina yapamaz, suçlamalar asılsızdır” diyerek geri dönmüştür.

Peygamberimiz de onun bu anlayışını övmüştür:

“Cahilliğin şifası sormaktır.”

“Şahid, gaibin görmediğini görür.”

Yani: Sen olay yerinde gerçeği gördün; delili ortaya çıkardın.

Özetle, bu olayı açıklayan alimler:

Bu emrin hakiki bir öldürme emri olmadığını, maksadın araştırma, iftirayı kesme ve hakikati ortaya çıkarma olduğunu, Hz. Ali’nin davranışının tahkiki tamamlamak olduğunu ortak şekilde vurgularlar.

Kaynak:
Kadı Iyaz, İkmâlü’l-Muallim, 7/226-227.
Nevevi, el-Minhâc Şerhu Müslim, 18/111-112,
İbn Hacer, Fethu’l-Bârî, 12,/120-121.
Muhammed Ebu Zehra, Târîhu’l-Mezâhib, 1/240–242.

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet