Kimler kabir azabından muaftır?

- Kimler kabir azabı çekmez?

Değerli kardeşimiz,

Kabir azabından kimin muaf tutulacağı hakkında kesin bir bilgiyi veremeyiz:

Yalnız bazı ayet ve hadislerin ışığında genel bir çerçeve çizmek mümkündür:

Çocuklar, mecnunlar, ehl-i fetret olanlar; çünkü bunlar teklif dairesinde olmadıkları için kabirdeki sorgu-suale de muhatap olmazlar. Ayrıca Allah yolunda cihada gidip şehit olanlar da kabir azabından muaftır.

"Allah yolunda öldürülenleri, sakın ölüler sanmayın. Bilakis onlar diridirler. Rableri katından rızıklandırılmaktadır."(1),

"Allah yolunda öldürülenlere ölüler demeyin. Bilâkis onlar diridirler. Fakat siz farkında değilsiniz."(2)

mealindeki ayetlerde bu gerçeğin altı çizilmiştir.

Manevi cihat yolunda çalışan asfiyalar, evliyalar, alimler ve salihler de bu kısma dâhildir.

Peygamberler ve dünyadayken cennetlik olduğu bildiren kimseler de kabir azabı görmezler.

Kabir suali umumi olup mükellef olan herkese şamil olacaktır. Ancak Allah Teala’nın, kendilerine bir ikram olmak üzere bazı iyi kullarını bu sorgulamadan muaf tutacağı da bildirilmiştir.

Berzah âleminde sadece şehitler değil, imanla vefat etmiş ve kabir azabından muaf tutulan diğer müminler de derece ve mertebelerine göre nimetleneceklerdir.

Ayetlerde sadece şehitlerin zikredilişi ise, onların Allah katında daha yüksek bir mertebe sahibi olduklarına işaret etmek içindir. Bu konuda gelen rivayetlerden anlaşıldığına göre, kabir nimeti çok çeşitlidir:

Kabrin genişletilmesi, aydınlatılması, yeşilliklerle doldurularak cennet bahçelerinden bir bahçe hâlini alması, mümine sabah-akşam cennetteki makamının gösterilmesi, yine müminlere kabirlerinde iyi amellerinin arkadaşlık etmesi bu nimetlerden bazılarıdır.(3)

Kabirde azaba sebep olan ameller olduğu gibi, birtakım ameller de vardır ki onlar da kişiyi kabirdeki azaptan muhafaza ederler. Bu amelleri şu şekilde sıralamak mümkündür:

1. Allah’a itaat edip onun emirlerine karşı gelmekten sakınmanın kabir azabından koruyacağı söylenmiştir. Nitekim Cenab-ı Hak:

“Kim inkâr ederse inkarı kendi aleyhine olur. Yararlı iş işleyen kimseler kendileri için rahat bir yer hazırlamış olurlar. Çünkü Allah inanıp yararlı iş işleyenlere lütfundan karşılık verecektir. Doğrusu o inkârcıları sevmez.”(4)

buyurmaktadır. Mücahid ayette geçen, “kendileri için rahat bir yerin” kabir olduğunu haber vermektedir.(5)

2. Allah yolunda sınırda nöbet tutmak, kabir azabından kişiyi koruyacağı umulan ameller arasındadır. Selman (ra) Resulullah (asm)’i şöyle buyururken işittim, demiştir:

“Bir gün ve bir gece hudut nöbeti tutmak, gündüzü oruçlu gecesi ibadetli geçirilen bir aydan daha hayırlıdır. Şayet kişi bu nöbet esnasında vazife başında iken ölürse, yapmakta olduğu işin ecri ve sevabı kıyamete kadar devam eder, şehit olarak rızkı da devam eder ve kabirdeki sorgu meleklerinden güven içinde olur.”(6)

Şehit kabirde meleklerin sorgulamalarından ve kabir azabından muaf tutulur. Sağlıklı bir imana ve cihad ruhuna sahip olmak bunun yegâne şartıdır.(7)

3. Allah yolunda şehit olmak da kabir azabından koruyan amellerdendir. Cenab-ı Mevlamız, “Allah yolunda öldürülenlere 'ölüler' demeyiniz. Bilakis onlar diridirler. Lakin siz anlamazsınız.”(8) buyurmaktadır.

4. Mülk suresini okumak da kişiyi kabir azabından koruyan amellerdendir.

Ebû Hüreyre (ra)’den rivayet edildiğine göre Rasulullah (asm) şöyle buyurdu:

“Kur’an’da otuz ayetten ibaret bir sure bir adama şefaat etti. Neticede o kişi bağışlandı. O sure; تبارك الذى بيده الملك tür.”(9)

5. İshal hastalığından ölenin de kabir azabından korunacağı söylenmiştir.

Nesai, Abdullah b. Dinar (r. a)’ın şöyle söylediğini rivayet etmiştir; “Ben, Süleyman b. Surad ve Halid b. Arfata birlikte oturuyorduk. Bu sırada bir adamın ishalden öldüğünü söylediler. Baktım, benimle beraber olan (adı geçen) iki kişi öldüğü bildirilen adamın cenazesinde bulunmayı arzu ediyorlar. Bunlardan birisi diğerine: Resulullah (asm): “Kim ishalden ölürse, kabrinde azap görmez.” diye buyurmadı mı, diye sordu. Öteki de: “Evet öyle buyurdu.” diye cevap verdi.(10)

6. Cuma gecesi ölmenin kabir fitnesinden korunmaya sebep olacağı umulmaktadır.(11)

7. Hadesten temizlenmek kabir azabından korur.(12)

8. Emir bil ma’ruf nehiy ani’l-münker yapmak da kabir azabından koruyan amellerdendir. Çünkü bunda insanlar için dinleri hususunda çok büyük faydalar vardır.(13)

İlave bilgi için tıklayınız:

- Kabir azabının ya da nimetlerinin sebepleri nelerdir?

Kaynaklar:

1) Al-i İmrân, 3/169.
2) Bakara, 2/154.
3) Detaylı bilgi için bk. Süleyman Toprak, Ölümden Sonraki Hayat, Kabir Hayatı, 9. Baskı, Konya, 2005, s. 313-375.
4) Rum, 30/44-45.
5) Beyhaki, İsbatü Azabi’l-Kabr ve Suali’l-Melekeyn”, Mektebetü’t-Turas, Kahire trs s. 130.
6) Müslim, İmaret, 163; Ayrıca bkz. Fezailü’l-Cihad, 2; Nesai, Cihad, 39; İbn Mace, Cihad, 7.
7) Nevevi, Riyazü’s-Salihin (Terc. Ve Şerh M. Yaşar Kandemir ve Ark.) 6/24, İst. 1997.
8) Bakara, 2/154.
9) Ebu Davud, Salat, 327; Tirmizi, Fezailü’l-Kur’an, 9; ayrıca bkz. İbn Mace, Edep, 52.
10) Nesai, Cenaiz, 111; Tirmizi, Cenaiz, 65.
11) Beyhaki, a.g.e., s. 141.
12) el-Hanbeli, İbn Recep, s. 90.
13) el-Hanbeli, İbn Recep, a.g.e., s. 90.

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet