Kendimizi bile tam anlamıyla anlamadığımız halde, Allah bizleri niçin yaptıklarımızdan sorumlu tutar?

Fikir ve düşüncelerimizin kaynaklarını bilmeyiz veyahut nasıl oluştuklarını anlamayız. Dünya hayatında tüm yaptıklarımız, bu beynimizdeki düşüncelerden oluşan hareketlerdir...

- Kendimizi bile tam anlamıyla anlamadığımız halde, Allah bizleri niçin yaptıklarımızdan sorumlu tutar?

Değerli kardeşimiz,

İslam’da “insana gücünün ötesinde bir sorumluluk yüklenmez” (Bakara, 2/285) prensibi vardır. Bu prensibe göre biz aklımızın nasıl analitik sentezler yaptığından, düşüncelerimizin nasıl oluştuğundan, beynimizin nasıl çalıştığından vs. sorumlu tutulmayız.

Sorumlu olduğumuz alan, aklımızın erdiği hususlardır. İslam’da çocukların ve delilerin yaptıklarından sorumlu tutulmamalarının (Buharî, Hudûd, 22) sebebi de budur.

Bu nedenle hiç kimse, İslam dininin insanı sorumlu tuttuğu söz ve fiillerin “nasıl yapılacağını bilmem” diye bir mazeret üretemez. Gerek iman gerek İslam esaslarının hepsi insan tarafından rahatlıkla anlaşılabilir, yapılabilir hususlardır.

Bugün şoförlerin belki de büyük çoğunluğu araba motorunun nasıl yapıldığını, nasıl çalıştığını, bozulduğu zaman nasıl tamir edileceğini bilmez. Fakat arabayı buna rağmen kolaylıkla ve maharetle kullanmaktadır ve iradesiyle yaptığı hatalardan da sorumludur...

Bugün insanların kavrama kabiliyetlerinin/akıllarının olup olmadığı artık bilimsel kriterlerle tespit edilmektedir. Aklın olması ise, kişinin özgür iradesi ile yaptığı işi tercih ettiği anlamına gelir. Ve evrensel ceza hukukları bu kriterlere göre kişiye sorumluluk alanını tayin etmektedir.

Sonsuz ilim sahibi Yüce Yaratıcı karşısında insanın üretebileceği bir bahane olabilir mi?

İnsan için bu dünyada bir tek bahane var; o da baş ağrısı; “Ecel geldi cihane, baş ağrısı bahane...”

İlave bilgi için tıklayınız:

- Bazıları insan iradesini hiçe sayıyor ve insanın, yaptığı isyanlardan sorumlu olmadığını iddia ediyorlar. İnsan bütün işlerini bir cebir altında mı yapmaktadır; değilse hangi fiillerinden sorumludur?

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet