Karısına kocalık, çocuklarına babalık yapmayan bir kimsenin nikâhı düşer mi? Bu durumda kadına boşanma hakkı doğar mı?

Karı-koca arasındaki dini nikâhın hangi durumlarda düştüğünü, daha doğrusu kocalık-babalık görevlerini yerine getirmeyen ve aynı zamanda dini görevlerini de yapmayan kişinin nikâhı düşer mi; kadına boşama hakkı doğar mı? NOT: Şafii fıkhına göre hüküm nedir; çünkü biz Şafii mezhebine mensubuz?..

Cevap

Değerli kardeşimiz,

Talak, nikâh bağlarını çözmek, demektir. Her erkeğin, üç talak hakkı vardır. Talak, yani boşama sözleri; sarih yani açık ifade veya kinaye yani kapalı ifade olmak üzere iki çeşittir.

1. Sarih boşama sözleri: "Talak", (boşanmak) "serah" (salıvermek) ve "firak" (ayrılmaktır.) Bunların başka dillerdeki karşılıkları da bunların hükmündedir.

Ayrıca bir memlekette, kadın boşamak için kullanılması âdet haline gelen sözler de sarih boşama sözleridir. Mesela Türkçedeki: "Sen boşsun", "seni boşadım" sözleri gibi. Bir erkek bu sözlerden birini, şakadan dahi olsa söylediğinde, şayet bu sözlerin başka manada kullanılmadığı açıkça belli ise, kadın boşanmış sayılır. Kocanın; ben boşamayı kasdetmedim demesi geçersizdir.

2. Kinaye boşama sözleri ise, boşamak manasına geldiği gibi başka manayada gelen sözlerdir. Mesela "babanın evine git", "evimi terket" ve "nereye gidersen git" sözleri gibi.

Böyle bir sözü söylerken, boşamayı kasteden adamın hanımı boş olur, başka bir manayı kastederse boş olmaz. 

Üç kere talak verilen veya bir defada üç talakla boşanan kadın, kocasına haram olur. Müslüman erkek çok ihtiyatlı davranmalı ve bu tip sözleri sarfetmekten şiddetle kaçınmalıdır.

Erkek, dini mükellefiyetlerini yerine getirmediği takdirde günahkâr olsada nikâh düşmez.

Boşama hakkı prensip olarak erkeğindir. Evlilik hayatında yüklendiği sorumluluk ve külfet açısından erkek buna daha layık görülmüştür. Ne var ki, talakın geçerli olabilmesi için erkeğin bazı şartlara sahip olması gerekir; bunlar, akıl ve büluğdur.

Mükrehin (zorlanan, ölümle tehdit edilen), sarhoşun, medhuşun (öfke halindeki kimse), talak ehliyetine sahip olup olmadığı, yani bunların talaklarının geçerli olup olmadığı alimler arasında ihtilaflıdır. Hanefilere göre bunların talakları geçerlidir.

Nikâh akdinde şart koşulursa, talak hakkı kadına veya üçüncü bir şahsa devredilebilir. Talak hakkının devredilmesine tefviz; boşama hakkı kendisine devredilen kadına mufavvaza denir. Bu durumda kadın istediği zaman talak hakkını kullanabilir. Erkek dilerse, boşama hakkını nikâhtan sonra da kadına devredebilir.

Bununla birlikte bir kadın, talak hakkı bulunmasa dahi boşanmak için mahkemeye başvurabilir...

İlave bilgi için tıklayınız: 

- Mahkemede boşanmak, kaç talak yerine geçer? Mahkemede boşanan çiftlerin dinî nikahları devam eder mi?

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet