Kadınların ayaklarını örtmesi farz mı?

- Ayakları örtmenin Hanefi mezhebinde farz olmadığını, diğer mezheplerde farz olduğunu okudum. Ayakları örtmenin farz olduğuna dair bir hadis de okumuştum. Hanefi mezhepleri bu durumda neden farklılık gösteriyor?
- Hadislere göre farklı bir görüşleri var mı?

Değerli kardeşimiz,

Kadının örtmesi gereken yerleri Hanefî, Malikî ve Şafilerle Hanbelilerdeki hâkim görüşe göre elleriyle yüzü dışındaki bütün vücududur. Hanefî mezhebindeki bir görüşe göre ayak da örtülmesi gereken yerlerin dışında tutulmuştur.

Bu görüş ayrılıklarının sebebi, “Onlar (kadınlar), kendiliğinden görünenler hariç, ziynetlerini göstermesinler.” (Nur 24/31) ayetindeki “kendiliğinden görünenler hariç” ifadesiyle ilgili farklı yorumlardır.

Burada asıl konu, ayakların zinet yeri olup olmadığıdır. Eğer zinet yeri ise "Kendiliğinden açılan" kısma dahil midir?

Bazılarına göre; istisna zinet yerlerindendir, ayak ise zinet yerlerinden değildir. Çünkü halhal takılan yer ayak değil bacaktır, bacağın avret olduğunda ise ihtilaf yoktur. Ayakta, yani aşık kemiklerinden aşağısında zinet bulunmadığına göre, ayaklar istisna edilmiş olur. (İbrahim Halebî, Halebî Kebîr, s. 211)

Ebu Davud ve daha başka kaynaklardaki bir hadis-i şerif de bu görüşü destekler:

"Ümmü Seleme Validemiz Hz. Peygamber (asm) Efendimize sordu: Kadın, izarı (etek ya da altlığı) yokken bir entari ve bir başörtüsü ile namaz kılabilir mi? Buyurdular ki, entari ayaklarının üstünü örtecek kadar kuşatıcı ise kılabilir." (Zeylaî, Nasburrâye I, 299; Ebu Dâvud, Salat 83; Hakim, Müstedrek I, 250)

Hakim aynı yerde bu rivayetin Buhârî’nin şartına uygun olduğunu söyleyerek, sahih olduğuna dikkat çeker. Zehebî de onu destekler, ancak Ibnü'l-Cevzi ve daha başkaları hadisin sıhhati hakkındaki şaibeleri zikrederler. (Zeylâi, a.y; Ayrıca bk. el-Menbecî, el-Lübâb I, 241)

Ancak Ebu Hanife'ye ve İmam Kerhi`ye göre kadının ayağı avret değildir. (Ekmeleddin el-Baberti, el-İnaye 1/259)

Binaenaleyh, kadının namazda aşık kemiklerinden aşağısının açık kalması namaza mani değildir. Hidaye sahibi Mergînânî en doğru (esah) olan görüşün bu olduğunu söyler. İhtiyar sahibi Mevsili ise bu konuda iki rivayet olduğunu söyledikten sonra, sahih olan kadının ayağının namazda avret olmaması, dışarıda, yani yabancı erkeklere göre ise avret olmasıdır, der. (Mavsilî, el-İhtiyar) Ancak bu ayırıma bir delil zikretmez.

Diğer müçtehitler kadının ayağının da avret olduğuna şu hadisi de delil olarak gösterirler:

Hz. Aişe’nin rivayetine göre Esma bint Ebu Bekir, üzerinde ince bir elbise olduğu halde Hz. Peygamber (asm) Efendimizin huzuruna girdi. Resulullah ondan yüzünü çevirdi ve şöyle buyurdu: “Ey Esma, kadın âdet yaşına ulaşınca şurası ve şurası müstesna artık onun -yabancılar tarafından- görülmesi doğru olmaz.” Hz. Peygamber (asm) bunu söylerken ellerini ve yüzünü işaret etti (Ebû Dâvûd, “Libâs”, 34)

Bu hadis, kadının elleri ve yüzü dışındaki bütün vücudunun avret olduğunu ortaya koymaktadır.

Özetlersek; Hanefilere namaz kılarken kadının ayaklarının açık kalması namazına mani değildir. Sahih görüş budur. Çünkü ayak (aşık kemiklerinden aşağısı) ya "göstermesinler" emrinden istisna edilen "zahir zinet" yani kendiliğinden açılan zinet yerleri cümlesindendir ya da kadının ayağını açmasında zaruret vardır. (İbrahim el-Halebi a.y.)

Ancak kadınların hem namazda hem namaz dışında ayaklarını kapatmaları, güzel ve cumhura uygun bir davranış olur.

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet