Kadı, yani hakim ve yargıçların üçte ikisinin cehennemlik olduğuna dair hadisi şerif var mıdır?

Değerli kardeşimiz,

Taberanî’nin el-Kebir’de yaptığı rivayet göre Peygamberimiz (a.s.m) şöyle buyurmuştur:

“Kadılar/ hakimler/ yargıçlar üç sınıftır. Birisi cennette, diğer ikisi ateştedir. Cennette olanı, hakkı bilip onunla hüküm verendir. İnsanlar arasında bilgisizce hüküm veren ile hakkı bilip hükümde haksızlık yapan ise ateştedir." (Ebû Dâvud, Akdiye, 2; İbn Mâce, Ahkâm, 3)

Hafız Heysemî, bu hadis rivayetinin sahih olduğunu vurgulamıştır. (bk. Mecmau’z-Zevaid, 4/193)

Kazâ işini üzerine alan, fakat hukuk bilgisi olmayan kimsenin bilgisizlikle hüküm vereceği açıktır.

Hadis-i şerifte hâkimlerin üç kısım olduğu haber verilmektedir:

1. Allah'ın ve Rasûlü'nün hükmünü bilen ve ona göre hüküm veren hâkimler. Bunlar cennetliktir.

2. Allah'ın ve Rasûlü'nün hükmünü bilmeden hüküm veren hâkimler. Bunlar hükümlerinde hakka isabet etseler de etmeseler de cehennemliktirler.

3. Allah'ın ve Rasûlü'nün hükmünü bildikleri halde bile bile hakka aykırı hüküm verenler. Bunlar da cehennemliktir.

Görülüyor ki, bir hâkimin hâkimlik görevinden dolayı cehennemlik olmaması için kendisinde şu iki vasıfın bulunması lâzımdır:

a) Allah'ın ve Rasûlü'nün adaletle ilgili hükümlerini bilmesi,

b) Hükmünü ona göre vermesi.

Kendisinde bu iki vasıf bulunmadan hâkimlik yapan bir kimse cehennemliktir.

Hakkı bildiği halde hakka göre hüküm vermeyen bir hâkimin bu bilgisi kendisini cehennemlik olmaktan kurtaramadığı gibi, hakkı bilmeden hüküm verip de tesadüfen haklı hüküm veren bir hâkimin hükmünde isabet etmesi, kendisini cehennem ateşinden kurtaramaz.

Çünkü bilmeden hüküm vermiştir. Her ne kadar tesadüfen hakka isabet etmişse de hakka isabet etmemesi de mümkündü. O bu şekilde hüküm vermekle hakka isabet edememe tehlikesini ve hakka karşı gelme cesaretini göstermiştir..

Hâkimin ilmî seviyesinin derecesi hususunda Hanefî âlimlerinin görüşü şöyledir:

"Hâkim olacak kimse; fıkhî meselelere, muhakemat usulüne vâkıf, davaları bunlara uygulamaya kadir, tam bir temyiz gücüne sahip, şahitliği makbul olmalıdır. Binaenaleyh, büsbütün bilgisiz olan bir kimsenin hâkimliği caiz değildir." (bk. Bilmen Ö.N, Hukuk-i İslâmiyye Kamusu, VIII, 214.: Sünen-i Ebu Davud Terceme ve Şerhi, Şamil Yayınevi: 13/148-149)

İlave bilgiler için tıklayınız:

- Hakimler sadece şeriat ülkesinde mi adil olurlar?

- Avukatlık, savcılık ve hakimlik mesleğini öğrenmek ve icra etmek ...

- "Bir kimse ilmi olmadan 'bence, bana göre' diyerek kendi aklına göre Kur'an'ı açıklarsa, ...

- Sahte alimlerin veya bile bile yanlış fetvalar verenlerin durumuyla ilgili hadisler...

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet