İslâm hukukuna göre kefil olan kimse kefaleti karşılığında ücret isteyebilir mi, bu ücret faize girer mi? Teminat mektubu ve banka kefaleti karşılığında verilen komisyonun durumu nedir?..

Bazı bankalar kgf teminatlı kredi veriyorlar, kgf de size kefil oluyor ve sizden yıllık %1,5 ila %3 oranında komisyon alıyor. Sorum şu; bu komisyon olayı faize girer mi?

Değerli kardeşimiz,

Kefalet bir teberru ve iyilik akdidir; onun mukabilinde ücret almak ve vermek caiz değildir.

Ancak mekfulu anh olan kimse (kefil olunan kimse), kendiliğinden kefile herhangi bir hediye takdim ederse, kefilin bunu almasında bir sakınca olmayıp, mesul olmaz. Yalnız kendisine kefil olunacak kimse ücret vermediği takdirde kefil bulamayacak ve bu sebeple işi aksayacaksa, parayla kefil tutmaktan dolayı mesul değildir, ancak kefil günahkâr olur. Nasıl ki haklı bir kimse rüşvet vermediği takdirde hakkı elinden alınacaksa rüşvet vermesinden mesul olmayıp, alan kimse mesul olduğu gibi.(1)

Kefaleti içeren teminat mektubunu vermek, İslâm hukukuna göre caizdir ve aynı zamanda büyük bir hizmettir. Ancak kefalet bir iyilik, bir teberru akdi olduğundan onun mukabilinde ücret almak caiz değildir. Yalnız teminat mektubu için yapılan telefon ve fax gibi şeylerin masraflarını ve yazılan yazının ücretini almak caizdir. Yani kefalet için ücret almak caiz değildir; kefalet için yapılan masraf ve verilen hizmetin ücretini almak ise caizdir. (2)

Ayrıca bir kurumun "teminat mektubu" şeklindeki kefaleti, fertler arasında yapılan kefaletten farklıdır. Kurumun giderleri vardır ve bu giderler her işlemle ilgili bulunmaktadır. Bir teminat mektubu işlemi yapılırken kurumun mesela mekanı, personeli ve aletleri kullanılmaktadır.

Bu sebeple bireyler arasında yapılan kefalet işleminden kefilin ücret alması caiz olmasa bile kurumun teminat mektubu bundan farklı olduğu için onun ücret alması çağımızda tartışılmış, birçok fıkıhçı tarafından caiz görülmüştür.

Dipnotlar:
1. EI-Fıkh'uI İslâmî ve Edilletuha, V / 161; Halil GÜNENÇ, Günümüz Meselelerine Fetvalar II / 68.
2. Halil GÜNENÇ, Günümüz Meselelerine Fetvalar, I / 408.

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet