İbrahim Hakkı Hazretleri hakkında bilgi verir misiniz?

Değerli kardeşimiz,

İbrahim Hakkı Hazretleri, Hicri 1115, Miladi 1703 yılında Erzurum’a bağlı Hasankale İlçesi’nde doğmuştur. Babası Molla Osman, bir mürşit aramak maksadıyla Tillo’ya gelmiş, burada İsmail Fakirullah Hazretlerini bularak hizmetine girmiştir.

Okuma çağındayken İsmail Fakirullah’a talebe olup, o günün şartlarına göre çok ileri seviyede dini ve fenni ilimler tahsil etmiştir. Bunun üzerine hem dini ilimlerde, hem de fenni ilimlerde üstünlüğü ifade eden “Zülcenaheyn” yani “İki kanatlı” unvanını elde etmiştir. Bu sırada hocası ve şeyhi olan İsmail Fakirullah’ın tarikatı olan “Uveysiyye” tarikatına intisap etmiştir.

Büyük mütefekkir İbrahim Hakkı Hz. hadis ve fıkıhta, tasavvuf ve edebiyatta, psikoloji ve sosyolojide, tıp ve astronomide ve pek çok ilim dalında büyük bir kudret ve yetenek göstermiştir. Doğunun yetiştirdiği bu büyük alim, kısa zamanda dünya çapında ün salmıştır. İslam alemine ve insanlığa bıraktığı değerli eserler, onun şahsiyetinin ve ilminin faziletini gösterir.

Hicri 1194, Miladi 1780’de 77 yaşında iken Cenab-ı Hakk’ın rahmetine kavuşmuştur. Kendi arzusu üzerine Mürşidi İsmail Fakirullah için daha önce yaptırdığı ve kozmografik bir özelliğe sahip olan türbede, mürşidinin ayaklarının ucuna defnedilmiştir.

İbrahim Hakkı’nın Bazı Eserleri:

1. Divan. Erzurumlu İbrahim Hakkı Divanı ismini taşır. İlâhiname, Aşknâme, Hz. Muhammed’i (asm) öven bir şiir ve kendi halini, niteliğini bildiren bir manzumesi vardır.

2. Marifetname. Ansiklopedi türündedir.

Birinci bölüm Fenn-i Evvel’dir. Allah’ın varlığını, birliğini anlattıktan sonra yalın ve bileşik cisimleri, madenleri, bitkileri ve nihayet insanı anlatır. Sonra geometri, astronomi ve takvim konuları yer alır. Coğrafyaya ait bölümünde yüzden fazla ilin hangi enlem ve boylamda olduğunu göstermiştir. Ayrıca, “Hiçbir çağda yerin döndüğüne inananlar eksik olmamıştır.” demiştir.

İkinci bölümde fenn-i sani, anatomi, fizyoloji gibi bilimler yer alır.

Üçüncü bölüm olan fenn-i salis, dini, ilahi ve felsefi içeriklidir.

Marifetname, Arapça ve Farsça’ya da çevrilmiştir.

Ayrıca, İrfaniye, İnsaniye’dir, Mecmuat-ül Mani, Lubbul-Kutub, Rûz-Name gibi onlarca eseri vardır. (bk. TDV. İslam Ansiklopedisi, İsmal Hakkı Erzurumî md.)

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet