Hz. Ebu Bekir ayet inmeden mi iddialaştı?

- Rum suresindeki ayet inmeden önce Hz. Ebu Bekir'in iddialaştığı doğru mu?
- Böyle bir şey var mı?
- Ben de Müslümanım lütfen yanlış anlamayın...

Değerli kardeşimiz,

Hz. Ebu Bekir (ra), ayetler indikten sonra iddialaşmıştır. Ancak bu dönemde henüz iddia haram olmamıştı. Bu nedenle yapılan iddia haram değildir.

İslam’da emir ve yasaklarla ilgili hükümler, değişik zamanlarda söz konusu olmuştur. Daha ortaya konmamış bir emrin yerine getirilmesi düşünülmediği gibi, bir yasaktan da kaçınılması söz konusu değildir.(1)

Rum suresinin ilgili ayetleri, Kuran’ın açık ifadelerle birçok gelecekte meydana gelen olaylardan da bahsettiği bir gerçektir. Kitap Ehli olan Rum (Roma) devletinin, siyasi, askeri ve ekonomik yönlerden kargaşa içerisinde ve parçalanma aşamasında, yapılan ilk savaşta harpte yenilmesine, Doğu Roma’nın Sasanilerin eline geçmesine ve çok ağır şartları kabul etmesine rağmen yakın bir tarihte Sasanilere galip gelecekleri ve müminlerin de o gün sevinecekleri ifade edilmektedir.(2)

Olayla ilgili kaynaklarda şu anlatılmaktadır:

Allah Resulü (asm) hicret etmeden önce Mekke'de müşrikler Müslümanlarla mücadele ediyorlardı. Müşrikler, Müslümanlara "Gördüğünüz gibi Rum Kitap Ehlindendir; Mecusiler onları mağlup ettiler; şimdi siz peygamberinize indirilen kitap sayesinde bize galebe edeceğinizi iddia ediyorsunuz; kardeşlerimiz olan Farslıların Rumları yendikleri gibi bizimle harp ederseniz biz de sizi yeneceğiz." diyorlardı.(3)

Olayla ilgili ayetler inince Hz. Ebu Bekir Rumların üç sene içerisinde Farslıları yeneceği hususunda Ümeyye b. Halef’le on deve üzerine iddialaştı. Ebu Bekir durumu Allah Resulüne (asm) anlatınca Efendimiz (asm) “(Ayetteki) Bid‘ kelimesi üçten dokuza kadar sayıyı ifade ediyor, bundan dolayı sure ve miktarı artır.” dedi. O zaman daha kumar (dolayısıyla bahsin) haram olduğuna dair ayet inmemişti. Ebu Bekir süreyi dokuz, miktarı da yüz deveye çıkardı. Ayetin işaret ettiği olay nüzulden yaklaşık yedi sene sonra, Rum imparatoru Herakleios’ (Heraclius)un II Hüsrev komutasındaki Sasani ordusunu 627’de Ninova’da yenilgiye uğratmasıyla gerçekleştiğinde(4), Hz. Ebu Bekir, Ümeyye’den yüz deveyi aldı. Allah Resulü, Ebu Bekir’e bu develeri yoksullara sadaka olarak vermesini istedi. Bunun üzerine Hz. Ebu Bekir Ümeyye’den aldığı develeri Mekke’nin fakirlerine verdi.(5)

Demek ki, söz konusu iddia ayetlerinden inmesinden sonra, ama henüz iddia ve bahis haram olmadan önce olmuştur.

İlave bilgi için tıklayınız:

- İslam'a göre iddia haram ise, Hz. Ebu Bekir Rum Suresi gelince, Bizanslılar ile İranlıların arasında geçen savaş için neden iddiaya girmiştir?

- Rum suresinde belirtilen Rumların İranlılara (Perslere) galibiyeti kaç yıl sonra gerçekleşmiştir?

Kaynaklar:

1) bk. Maverdi, Kurtubi, Bikaî/Nazmu’d-durer, Meraği, İbn Aşur, Rum Suresi 1-5 ayetlerin tefsiri;  Tirmizi, 3194
2) Rum, 30/1-5.
3) Vahidî, Esbabu'n-Nüzûl, s. 288; Suyutî, Esbabu'n-Nüzûl, s. 223; Hazin, Tefsir, 3/428.
4) Demirkent, Diyanet İslam Ansiklopedisi, Herakleios md,; Hazin, Tefsir, 3/428.
5) bk. Tirmizî, Tefsir el-Kur'an, Sure: 30, no: 3193; Ahmed b. Hanbe, Müsned, 1/304; Taberi ilgili ayetlerin tefsiri.

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet