Hz. Azrail'e ölüm listesi ne zaman verilir?

- Hz. Azrail aleyhisselama, bir kimsenin ne zaman öleceği, ölümüne bir yıl kala mı haber veriliyor?

Değerli kardeşimiz,

Bazı müfessirler, Duhan suresinin 3. ayetinin Berat Gecesine işaret ettiğini belirtmişlerdir:

"Hâ Mîm. Bu Kitab-ı Mübîn'e yemin ederim ki, gerçekten biz onu mübarek bir gecede indirdik. Gerçekten biz, inzar edicileriz. Her hikmetli iş, katımızdan bir emir ile o gece ayrılır. Gerçekten biz, Rabbinden bir rahmet olarak, peygamberler göndeririz. Şüphe yok ki O, hakkıyla işiten, kemaliyle bilenin ta kendisidir." (Duhan, 44/1-6)

Bu ayetlerde belirtilen “Leyle-i Mübâreke / Mübarek Gece”nin Berat Gecesi olduğu İbn-i Abbas (radıyallâhu anh), İkrime ve başka bazı müfessirler tarafından ifade edilmiştir.

İbn-i Abbas (radıyallahu anh), ayette geçen “Mübarek gece…” ifadesini de şöyle açıklamıştır: "O mübarek gece, Şaban ayının orta gecesidir, yani on beşinci gecesidir. Bu gece Berat gecesidir.”

İkrime’ye göre: Kur'an’ın tamamı bütün halinde Berat gecesi Levh-i Mahfuz’dan Beytü’l-Mamûr’a, dünya semasına toptan indirilmiştir. Cebrail de işte buradan ayetleri alıp peyderpey Hz. Peygamber (asm)’e indirmiştir. İkrime, “O (mübarek) gecede her hikmetli iş hükme bağlanır.” ayetinin tefsirinde: “Şüphesiz ki Allah Teala Şaban’ın ortanca gecesinde meleklere detaylarıyla birlikte (emirlerini, bir yıllık icraatını) inceden inceye anlatır, sınıf sınıf ayırarak bildirir.” demiştir.(1)

İbn Cerîr et-Taberî, İbnü’l-Münzir ve İbn-i Ebi Hatim, İkrime’nin “O gecede her hikmetli birbirinden ayrılır” ayeti hakkında şöyle dediğini tahriç etmişlerdir:

“Şaban ayının ortanca (Beraat) Gecesi bir senelik işler ibram edilir (hükme bağlanır, sözleşme bitirilir, hüküm teyid edilir, kesinleştirilir, onaylanır). Hayatta kalacaklar, öleceklerden ayrılır. Hacca gidecekler yazılır. Bunlara ne bir kişi ilave edilir, ne de bunlardan bir kişi çıkarılır, (öylece kesinleşir).”(2)

Buna göre:

Berat gecesi, kaderden bir gecedir; her önemli işin hikmetli bir şekilde ayrımı ve tasnifi yapılır. Bu gecede bir yıllık kader programı takdir edilir, melekler tarafından defterlere tensih edilir. Rızıklar, eceller, zenginlik, fakirlik, ölümler, doğumlar hep bu esnada kaydedilir.

Nitekim hadis-i şerifte şöyle haber verilmiştir:

“Eceller Şaban ayından Şaban ayında kesilirler. Öyle olur ki adam nikahlanmıştır ve çocuğu olacaktır; oysa ki ismi (o sene) vefat edecekler (listesi) içinde çıkar, (bulunur).”

“Şaban ayının bu ortanca gecesi Allah Teala ölüm meleğine bu sene kabzetmesini istediği her bir nefsi kabzetmesi için vahyeder.”(3)

Bir başka rivayete göre Hz. Aişe validemiz şöyle anlatmıştır:

Rasulullah (asm), Ramazan ayına ulaşıncaya kadar Şaban ayı boyunca tamamiyle oruç tutardı. Şaban hariç, hiçbir ayı bütünüyle oruçla geçirmezdi. Bunun üzerine:

"Ya Rasulallah! Şaban ayı, sana en sevimli gelen aylardan olduğu için mi oruçla geçiriyorsun?” diye sordum. Dedi ki:

“Evet ya Aişe. Bir sene içinde ölecek her bir nefsin eceli ancak Şaban ayında yazılır. Bu sebeple ben de ecelemin, ben Rabbime ibadet ederken ve bir amel-i salih üzere iken yazılmasını seviyorum.” İbnü’n-Neccar’ın naklettiği lafza göre:

“Ya Aişe, bu ayda ölüm meleği kabzedeceklerini yazar. Ben de ismimin oruçlu olduğum bir anda yazılmasını seviyorum.” şeklinde geçmektedir.(4)

O sene hacca gideceklerin sayısı bile bu devrede takdir olunur. Herkesin ve her şeyin o sene içindeki mukadderatı, geleceği kaydedilir. Rızıklarla alakalı defter Mikail’e; harpler, zelzeleler, sâikalar, çöküntülerle ilgili defter Cebrail’e; amellerle alakalı defter, dünya göğünün vazifelisi büyük melek İsrafil’e; ölüm ve musibetlere ait nüsha da Azrail’e teslim olunur. Bu defterlerin düzenlenmesi Berat Gecesinde başlar, Kadir Gecesinde tamamlanarak her defter, sahibine teslim edilir.(5)

Bediüzzaman Said Nursi Hazretleri Berat gecesinin bu yönünü şöyle ifade eder:

“... Berat Gecesi, bütün senede bir kudsî çekirdek hükmünde ve beşerin mukadderatının programı nevinden olması cihetiyle, kadir gecesinin kudsiyetindedir.”(6)

İlave bilgi için tıklayınız:

- Beraat Kandili'nde bir yıllık kaderimiz yazılıyormuş, bu doğru mudur ...

Kaynaklar:

1) Taberî, Tefsir, 13/109; Suyuti, Dürrü’l-Mensur, 7/401-404; İbn-i Atiyye, el-Muharrar, 13/262; M. Hamdi Yazır, Hak Dini Kur’an Dili, 7/67-69.
2) Taberî, 13/109; Suyuti, Dürrü’l-Mensur, 7/401.
3) Taberî, 13/109; İbn-i Atiyye, el-Muharrar, 13/263; Suyutî, Dürrü’l-Mensur, 7/401.
4) Suyuti, Dürrü’l-Mensur, 7/402.
5) Suyuti, Dürrü’l-Mensur, 7/402, Razi, Mefâtîhu’l-ğayb, 23/293. Bk. İbrahim Canan, Kütüb-ü Sitte, 3/287; Ebu’s-Suud, 8/58; Yazır, Hak Dini, 7-68-70.
6) Nursi, Şualar, s. 426; Tarihçe-i Hayat, s. 601.

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet