Harice b. Zeyd'in hayatı hakkında bilgi verir misiniz?

Değerli kardeşimiz,

Ebû Zeyd Hârice b. Zeyd b. Sabit el-Ensârî en-Neccârî (ö. 100/718-19)

Ensardan ve Benî Neccâr kabilesinden meş­hur sahâbî Zeyd b. Sâbit'in oğludur. Me­dine'de "fukahâ-i seb'a" diye şöhret bu­lan yedi fakihten ve Ömer b. Abdülazîz'in Medine valiliği sırasında (706-712) danış­ma kuruluna seçtiği on âlimden biri olan Hârice'nin ferâiz ilmi ve divan kâtipliği sa­halarında uzman olduğu kaydedilir. Ayrı­ca hadis rivayetiyle de ünlü olup sika râviler arasında sayılmaktadır. Çeşitli kaynaklarda çok sayıda hadis rivayet ettiği­nin belirtilmesine karşılık Zehebî, rivaye­tinin azlığı gerekçesiyle Hârice'nin biyog­rafisini vermeye gerek görmediğini söy­lemektedir. (Tezkiretü'l-Huffâz, 1,91).

Baş­ta babası ve annesi Ümmü Sa'd (Cemîle bint Sa'd b. Rebi el-Ensârî} olmak üzere am­cası Yezîd b. Sabit ile Üsâme b. Zeyd, Ümmü'l-Alâ el-Ensâriyye ve Sehl b. Sa'd gibi sahâbîlerden hadis rivayet etmiştir. An­cak Buhârî, amcasının Ebû Bekir döne­minde şehid edildiğine dair rivayetin doğ­ru olması halinde, ondan naklettiği riva­yetlerin mürsel sayılması gerektiğini söy­lemektedir. (et-Târihu's-sağir, I, 42) Ken­disinden rivayette bulunanlar arasında oğlu Süleyman, kardeşinin oğlu Saîd b. Süleyman, Ebû Bekir b. Hazm. Kays b. Sa'd. İbn Şihâb ez-Zühri ve fıkıhta tale­besi olan Ebü'z-Zinâd yer almaktadır.

İbn Asâkir'in tarih belirtmeksizin Hâri­ce'nin Dımaşk'a gidip orada ikamet etti­ğine ve Ebü'l-Hüseyin er-Râzî tarafından Dımaşklı hocaları arasında sayıldığına dair verdiği bilgiye bakılırsa, orada ders vere­cek kadar uzun bir süre kaldığı söylene­bilir.

100 (718-719) yılında vefat eden Hâri­ce'nin ölüm tarihi h. 99 olarak da kaydedil­mektedir. Cenaze namazını Medine Vali­si Ebû Bekir b. Hazm kıldırmış, ölüm ha­berini duyan Ömer b. Abdülazîz, "Allah'a yemin ederim ki onun ölümü İslâm'da bir boşluk meydana getirmiştir." diyerek üzüntüsünü ifade etmiştir.

Hârice b. Zeyd, Ömer b. Abdülazîz'in kaynak yetersizliği dolayısıyla sadece ona bağlattığı özel tah­sisatı, kendi durumundaki diğer kişilere de verilmesi halinde kabul edebileceğini söyleyip geri çevirecek kadar takva sahi­bi bir kimse idi. (bk. Diyanet İslam Ansiklopedisi, Harice b. Zeyd Md.)

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet