Birinin anne babasına sövmenin günahı nedir?

“Bir kimsenin kendi ana-babasına sövmesi büyük günahlardandır.”
- Ashab-ı Kirâm: “Bir kimse ebeveynine nasıl söver?” deyince,
- Efendimiz (s.a.s.): "Biri başkasına kötü bir söz söyler, o da tutar bunun ebeveynine söver." diye cevap verdi. (Buhârî, Edeb, 4)
- Karşılıklı bir şekilde böyle bir durum olduysa sadece sövdüğümüz kişiden helallik almak yeterli mi yoksa anne babasından da helallik almak zorunda mıyız, zorunda isek ve utanıyorsak ne yapacağız?

Değerli kardeşimiz,

Abdullah İbni Amr İbni As radıyallahü anhümâ’dan rivayet edildiğine göre Resulullah aleyhissalatü vesselam:  

« مِنَ الْكبائِرِ شتْمُ الرَّجلِ والِدَيْهِ ،»
قالوا : يا رسولَ اللَّه وهَلْ يشْتُمُ الرَّجُلُ والِديْهِ ؟، قاـل :
« نَعمْ ، يَسُبُّ أَبا الرَّجُلِ، فيسُبُّ أَباه ، ويسُبُّ أُمَّهُ ، فَيسُبُّ أُمَّهُ »

“Bir kimsenin kendi ana-babasına sövmesi büyük günahlardandır.” buyurmuştu.

“Bir kimse ebeveynine nasıl söver?” diye sorulunca da Efendimiz (asm):

"Biri başkasına kötü bir söz söyler, o da tutar bunun anasına-babasına söver." diye cevap verdi. (Müslim, Îman 146; Tirmizî, Birr 4)

Başka bir rivayete göre Resulullah aleyhissalatü vesselam:

« إِنَّ مِنْ أَكْبرِ الكبائِرِ أَنْ يلْعنَ الرَّجُلُ والِدَيْهِ  »
قيل : يا رسـول اللَّهِ كيْفَ يلْعنُ الرجُلُ والِديْهِ ؟، قال :
« يسُبُّ أَبا الرَّجُل ، فَيسُبُّ أَبَاهُ ، وَيَسبُّ أُمَّه ، فيسُبُّ أُمَّهُ».

“İnsanın kendi ana babasına lanet etmesi en büyük günahlardandır.” buyurmuştu. Ashab-ı kirâm:

- Yâ Resulallah! Bir kimse kendi ana babasına nasıl söver, deyince:

“Birinin babasına söver, o da onun babasına söver. Adamın anasına söver, o da onun anasına söver.” buyurdu.  (Buhârî, Edeb 4; Ebû Dâvûd, Edeb 120)

Çünkü “es-sebebü kel-fail = sebep olan yapan gibidir” kaidesince bu kişi hem başkasının ana-babasına sövmüş hem de anne babasına sövülmesine sebep olmuştur. Bu nedenle iki katlı büyük günah işlemiştir.

İşte bundan dolayı Peygamberimiz (asm), “Bir kimsenin kendi ana-babasına sövmesi büyük günahlardandır.” buyurmuştur.

Asıl helallik muhatabı olandan almasıdır; çünkü onu incitmiştir. Onu rencide etmiş, onun ebeveynine sövmüştür. Fakat eğer mümkün ise kişinin kendi ana-babasından da helallik alması takvaya daha uygundur. (bk. İbn Hacer, Fethu’l-Bari, 10/404)

Anasına veya babasına başkalarını sövdüren evlatlar çok olmakla beraber, terbiyesizlik çukurunun dibine indiği için onlara bizzat söven hayırsız evlatlar da vardır.

Ebeveynine hakaret edilmesine imkân veren kimselerin bu yaptığı büyük günah sayıldığına göre, onlara bizzat söven evlatların suçu şüphesiz en büyük günahlardan biri olur.

Ashab-ı kiram ana babaya bizzat sövecek evlatların bulunmasına pek ihtimal vermedikleri için, böyle hayırsızlar da olabilir mi diye sordukları zaman, Resul-i Ekrem Efendimiz (asm) bu günahın dolaylı olarak yapılan yaygın şeklini hatırlatmıştır.

Birine sövmenin doğuracağı kötülükler, ayet-i kerimede bir başka açıdan ele alınmıştır. Allah Teâlâ şöyle buyurmaktadır:

“Allah’tan başkasına tapanlara (ve onların putlarına) sövmeyin. Sonra onlar da bilmeyerek Allah’a söverler.” (Enam 6/108)

Hem bu ayet-i kerime hem de bu hadis-i şerifler günaha girilmesine imkân hazırlayan yolların kapatılmasını tavsiye etmektedir.

İşte bu sebeple her günahı bir yılan gibi görmesi gereken mümin, kendisi günahlardan uzak durduğu gibi, başkasını günahlara götüren sebeplerden de uzak durmalıdır. Bu prensibi konumuza uygulayarak şöyle diyebiliriz:

İnsan kavga ederken birinin yakınına sövdüğü zaman, onun da aynı şekilde hakaret edeceğini kesinlik derecesinde bilmeli ve kimseye sövmemelidir.

Buna göre:

- Ana ve babaya sövmek çok büyük bir günahtır.

- Ana ve babaya sövülmesine imkân ve fırsat vermek onlara itaatsizlik etmektir.

- Başkalarına sövüp hakaret eden kimse, kendi yakınlarına hakaret edilmesine sebep olacağı için bu kötü davranıştan vazgeçmelidir.

- İnsan bir sözü anlamadığı zaman, ashab-ı kiramın yaptığı gibi, sorup öğrenmelidir. (bk. Riyazü’s-Sâlihîn Tercüme ve Şerhi, Peygamberimizden Hayat Ölçüleri, Erkam Yay., Hadis No: 340)

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet