Allah'tan sonra bir şey yoksa, ahiret nasıl olur?

- Bir hadiste, Allah'ım evvel sensin senden önce bir şey yoktur, sen ahirsin senden sonra bir şey yoktur, diyor.
- Ama Kuran'a baktığımızda cennet ve cehennem ehlinin ebedi kalacakları söyleniyor, bunlar nasıl açıklanabilir?

Değerli kardeşimiz,

İlgili hadisin meali şöyledir:

“Allah'ım! Ey yedi göğün, yerin ve büyük arşın Rabbi! Ey bizim ve her şeyin Rabbi! Ey taneyi, çekirdeği yaran! Tevrat, İncil ve Kuran'ı indiren! Her şey senin kudret ve saltanatının altındadır, bunların şerrinden sana sığınırım. Allah'ım! Evvel sensin, senden önce hiçbir şey yoktur. Ahir de sensin! Senden sonra hiçbir şey yoktur. Zahir sensin, senin üstünde hiçbir şey yoktur. Batın da sensin, senden gayri hiçbir şey yoktur. Bizim namımıza borçlarımızı öde! Ve bizi fakirlikten kurtar, zengin kıl!” (Müslim, Zikir, 61; Ebu Davud, Edeb, 109)

Bu tür ifadeler insanların idrakleri seviyesinde kullanılmış, bununla Allah’ın ezeliyeti ve ebediyeti kastedilmiştir.

Ayrıca, Allah’ın baki olduğu ifade edilerek, dünyanın fâni ve geçici olduğuna dikkat çekilmiştir.

Bu konuda önemli olan nokta şudur:

Cennet ve cehennem ebedidir, insanlar da o iki yerden birinde ebedî olarak kalacaklardır. Ancak, bunların ebediliği bağımsız, müstakil bir ebedilik değildir. Bunlar, ancak Allah’ın onları ebedi var etmesiyle ebedi var olurlar. Halbuki bağımsız olarak tek başına baki olan yalnız Allah’tır. Bu sebeple, mutlak olarak ebedilikten ve bekadan söz edildiği zaman, bu vasıf sadece Allah’a verilir.

Buna göre zatında var olan tek varlık Allah’tır, yaratılan bütün varlıklar ise Allah'ın var etmesiyle ve varlıklarını devam ettirmesiyle var olurlar ve varlıkları devam eder.

Evvel ve Ahir isimlerine şu manalar verilmiştir:

Allah Teala:

- Her şeyin yaratıcısı ve ilk illeti olması itibariyle evvel, her şeyi yaşatan ve fâni âlemde yok eden olması bakımından ahirdir.

- İlk bilinmesi itibariyle evvel, en son varılan olması bakımından ahirdir.

- Zatıyla evvel, sıfatlarıyla ahirdir.

- Önceyi belirlemesi itibariyle evvel, sonuncuyu tayin etmesi bakımından ahirdir.

- Zamanın dışında olması itibariyle hem evvel hem de ahirdir.

- Dünyada lütfunu esirgememesi bakımından evvel, ahirette mağfiretiyle muamele etmesi itibariyle ahirdir.

Bu sonuncu yoruma göre evvel Rahman adıyla, ahir de Rahim ismiyle yakın anlamlı kabul edilir.

Demek ki, cennet ve cehennemin ebediliği, Allah’ın zatına mahsus olan “kendiliğinden ve değişmez” özelliğini taşımaz. Bu sebeple de Allah’ın Ahir ve benzeri isimleriyle çelişecek bir durum söz konusu değildir.

İlave bilgi için tıklayınız:

- Allah’ın Ahir olmasını nasıl anlamalıyız?

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet