Allah’ın ahlakıyla ilgili hadisleri nasıl anlamalıyız?

- Aşağıdaki rivayetleri tercüme edip şerhini yapar mısınız?

إن لله تعالى مائة خلق وسبعة عشر خلقا من أتى بخلق منها دخل الجنة (Hz.Osman rivayet etti. Hadisin kaynağı için bk.Aliyyu'l-Muttaki, Kenzu'l-Ummal, No: 55) Diğer rivayet de şöyle;

إن لله مائه خلق وسبعة عشر خلقا فمن أتاه بخلق واحد منها دخل الجنة (Kenzu'l-Ummal) Daha farklı rivayetlerde ise baş kısımda şöyle geçer;

إن لله تعالى ثلثمائة وخمس عشر شريعة (Taberani)

- Tüm bu rivayetler Allah'ın çeşitli sayıda ahlakının olduğunu belirtmektedir.

Değerli kardeşimiz,

İlgili rivayetler, İbn Hacer'in "Mesanid-i Semaniye" adlı aserinde geçmektedir. Ravilerinden biri Hz. Osman değil kölesidir. Hadis zayıftır. Rivayetler şöyledir:

“Allah’ın yüz on yedi ahlakı vardır. Kim onlardan birine sahip olursa cennete girer.”

“Allah’ın yüz on yedi ahlakı vardır. Kim onlardan TEK birine sahip olursa cennete girer.”

“Allah’ın üç yüz on beş şeriatı vardır.”

Allah’ın ahlakı, onun şuun-u zatisini gösterir. Şuun-u zatiyenin tezahürü sıfatlarıdır. Sıfatlarının unvanları ise isimleridir.

Diğer bir ifadeyle,  Allah’ın sıfatları onun ahlakının göstergesidir. Mesela;

Allah’ın alim ismi, onun ilim sıfatını; ilim sıfatı ise, ilmin onun şuun-u zatisi olduğunu gösterir.  

Rahîm ismi, onun rahmet sıfatını gösterir; rahmet sıfatı ise, rahmetin onun ezelî ahlakı olduğunun göstergesidir.

Allah’ın 99 ismi, onun 99 sıfatını, bunlar da onun 99 ahlakını gösterir.

Tabii ki bu isim ve sıfatlar binden fazla, hatta bazı kaynaklara göre dört binden fazladır. Bunlar Allah’ın sıfatlarını ve güzel ahlakını gösterir.

Ahlakî erdemler, zincirin halkaları gibi birbirine bağlıdırlar. Birisini elde eden kimse dolaylı olarak da olsa diğer ahlakî erdemleri de kazanır. Örneğin yalan söylememeyi ilke edinen kimsenin bu hâli, diğer bütün hallerine sirayet eder ve hayatını doğruluk üzerine kuran kimse, bütün ahlaksızlıklardan uzak durur. O hali her yönüne sirayet eder. Bu da onun kurtuluşuna neden olacaktır...

İlave bilgi için tıklayınız:

- Allah'ın ahlakıyla ahlaklanmak ne demektir?

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet