Allah el an öyledir, rivayeti sahih midir?

- Bu rivayet sahih midir?
- ​Evet, o mutlak ve kesin gerçek, Rasûlullâh (aleyhisselâm)’ın açıklamasına göre şudur:
“ALLÂH vardı ve O’nunla birlikte hiçbir şey yoktu!..” Yani âlem, insan, varlık, melek, cin, ins vs. yoktu... Sadece Allâh vardı!.. Açıklamadan çıkan birinci mânâ bu!..
- Ama aynı cümleden anlaşılan başka mânâlar da var elbette... Hz. Âli’ye geliyor ve diyorlar ki; Rasûlullâh şöyle buyurdu... “Allâh var idi, O’nunla beraber bir şey yok idi.” Hz. Âli, bir an duruyor ve “El AN öyledir!..” diyor.
- El AN ne demektir? 

Değerli kardeşimiz,

“Allah vardı ve O’nunla birlikte hiçbir şey yoktu!” (bk. Buhari, Bed’u’l-halk, 1) manasındaki hadis rivayeti sahihtir.

- Hz. Ali’den gelen böyle bir rivayete rastlayamadık.

- İbn Hacer bu konuyla ilgili şu tespitte bulunmuştur:

“Bazı kitaplarda bu hadis rivayetinde şu ifadelere yer verilmiştir. ‘Allah vardı ve O’nunla birlikte hiçbir şey yoktu!.. O şimdi de o eski durumundadır.’ Ancak İbn Teymiye’nin de bildirdiği gibi, ‘O şimdi de o eski durumundadır.’ manasındaki son cümle, hiçbir hadis kaynağında yoktur.” (Fethu’l-Bari, 6/289)

- İbn Teymiye, rivayetlerde yeri olmayan bir ziyadelik olarak belirttiği “O şimdi de o eski durumundadır.” manasındaki ifadeye yanlış mana veren bazı ehl-i tasavvufun bulunduğunu, onlara göre, bunun anlamı: Ezelde Allah’tan başka hiçbir şey olmadığı gibi, şimdi de öyledir / yani Allah’ın varlığı şimdi mavcut olan yaratıkların varlığının kendisi olduğunu, bu teville vahdetu’l-vücuda meşruiyet kazandırmaya çalışan bunların bu düşüncelerinin batıl olduğunu bildirmiştir. (bk. İbn Teymiye, Mecmuu’l-Fetava,18/221-222)

- Bu ifadenin aslı olmamakla beraber, İbn Teymiye’nin vahdetu’l-vücutçulara isnat ettiği mananın aksine bir anlamı olduğunu söyleyebiliriz; o da şöyledir:

Allah ezelde tek başına olup, hiçbir şeye muhtaç olmayıp, her türlü mekândan, zamandan, cihetten vs. münezzeh olduğu gibi, şimdi de öyledir. Yani, “Arşa istiva” gibi müteşabih ayetlerin, Allah’ın “hiçbir şeye benzemeyen” vasfına uygun tevil edilmesi gerekir. Kanaatimizce bu ziyadeliği ekleyenlerin maksadı da budur.

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet