Yolculukta adeti biten kadın, teyemmüm yapabilir mi?

- Ben haftaya başka bir şehre gideceğim. Adet düzensizliğim var eğer bu hafta içinde Çarşamba veya Perşembe adet olursam adetimin bitişi tam ben şehirlerarası yoldayken denk geliyor.
- Öyle olursa evet namaz abdesti alırım ama gusül alacak yer bulamam. Bazı namazlarımın kazaya kalacak.
- Acaba yoldayken böyle bir şey olursa gusül yerine teyemmüm alıp namaz için de namaz abdesti alsam olur mu?
- Sonra da gusül alınca namazın iadesi gerekir mi?

Değerli kardeşimiz,

Bu durumda âdetiniz bittiği zaman, gusül alma imkânı bulamadan namaz vakti çıkacak ve namaz kazaya kalacaksa, gusül yerine teyemmüm alırsınız, namaz için de abdest alma imkânı olduğu için abdest alarak namazı kılarsınız. Namazı daha sonra iade etmek gerekmez. Su ile gusül alma imkânı olunca da gusül abdestinizi alırsınız.

Teyemmüm, suyun olmadığı veya olup da birtakım özürlerden dolayı kullanılamadığı vakit meşru olur.

Fakihlerin ittifakıyla teyemmüm, abdestin ve cünüplükten, aybaşı ve lohusalıktan ötürü guslün yerine geçer; suyu bulamayan veya suyu bulduğu halde onu kullanmaya engel bir mazereti olan kişi, -ister abdestsiz olsun ister cünüp olsun isterse hayız veya nifastan dolayı boy abdesti alması gereken bir kadın olsun- teyemmüm ile bu hükmî kirliliklerin hepsinden kurtulmuş olur.(1)

Hanefilere göre, kişi tek bir teyemmüm ile istediği kadar farz ve nafile namaz kılabilir. Nafile kılmak amacıyla teyemmüm eden kimse hem nafile ibadet yapabilir hem farzı eda edebilir ve teyemmümle kılınan namazların iadesi de gerekmemektedir.(2)

Maliki, Şafi ve Hanbelîlere göre ise, vakit girmeden teyemmüm alınamaz. Bir teyemmümle ancak bir farz kılınabilir. Nafile kılmak niyetiyle alınan teyemmümle farz namazlar eda edilemez.(3)

Ancak Hanbelîler, Malikî ve Şafiîlerin aksine kişinin aldığı tek teyemmümle vaktin farz namazıyla beraber istediği kadar nafile ve üzerindeki kaza namazlarını kılmayı caiz görürler. Onlara göre, bir sonraki namazın vakti girince bu teyemmüm geçersiz hale gelir. Bu ikinci vaktin farzı için yeni bir teyemmüm alması icap eder.(4)

Su ile abdest veya gusül alma imkânı olunca su ile abdestini ya da guslünü alması gerekir.(5)

Kaynaklar:

1) Serahsî, el-Mebsut, 1/202-203; el-Mevsilî, el-İhtiyar 1/34; Şirbînî, Muğni’l-muhtac, 2/5; Buhutî (Behutî), Keşşafu’l-kınâ’, 1/94; Heccavî, el-İkna’, 1/50-51.
2) Serahsî, el-Mebsut, 1/212; el-Merğinanî, el-Hidaye 1/27-30.
3) Malik b. Enes, el-Mudevvene, 1/145-149; eş-Şafi, Ahkamü’l-Kur’an, Beyrut, 1400, 1/46-49; Şirbînî, Muğni’l muhtac, 2/111-112; İbn Kudâme, el-Muğni, 1/193.
4) İbn Kudâme, el-Muğni, 1/193-195.
5) Beyhakî, es-Sünen, 1/322. Ayrıca bk. İsmail Böyük, Fıkıh Mezheplerinin Teyemmüm ve Cebîre Meselelerine Dair Görüşleri, Yüksek Lisans, Van-2019.

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet