"Üçten dokuzâ şart olsun" demek boşamak mıdır?

Değerli kardeşimiz,

Önce bir hususa önemle dikkat çekmek isteriz. "Boşama" kelimeleri son derece tehlikeli lâfızlardır. Ne şakası, ne de ciddisi sevimli olmaz, tehlikeden çıkmaz. Bu sebeple, boşama mânâsına yaklaşan kelime ve sözlerden dikkatle uzak kalınmalı, böyle cümle ve kelimelerle kadını korkutmak cihetine dahi gidilmemelidir. Zira bu gibi kelimelerin korkutma veya sevindirme niyeti hükmü değiştirmez. Hemen hepsi de âile bağını bir anda koparıp yok edebilir.

"Şart olsun" sözü, söylenen muhitte ne mânâya geliyor, bunu bilmek gerek. Genellikle bununla "boş olsun" mânâsı kast edilir. Bu mânâya gelen "şart olsun" sözü boşamaktan başka bir şey değildir. Böyle olunca "üçten dokuza şart olsun" demek, kadını boşamak manasına gelir.

Bununla beraber, şiddetli öfke içinde söylenen boşama sözünü tamamen geçersiz sayan müçtehitler vardır. Bu görüşe bazı Hanefî fukahâsı da katılmaktadır. (bk. İbnu'l-Humâm, Feth III/38; Kâmil Miras, Tecrîd, XI/465 1. baskı)

İslâm müçtehitlerinin çoğuna (cumhura) göre ise soruda geçen "üçten dokuza şart olsun" sözünü söyleyen kişi (erkek), eğer sözü muteber olacak durumda ise -meselâ akıl hastası, ne söylediğini bilmez derecede hiddetli... değilse- üç boşama hakkını kullanmış sayılır ve karısını tam olarak boşamıştır.

Ancak İslâm müçtehitlerinden bazıları bunu "usûlsüz boşama" kabul ederek boşama saymamış, bazıları da "bir boşama hakkını kullanmış olur" demişlerdir.

Boşama (talâk) Allah'ın sevmediği, bazı durumlarda zaruret haline geldiği için sevmeyerek izin verdiği bir tasarruftur. İslâm’ın çok önem verdiği aile hayatını sona erdiren bu tasarrufun, iyice tartıp düşünülerek icra edilmesi gerekir. Hiddet tartıp düşünmeyi engellediği için, bazı müctehidler öfke içinde boşamayı geçersiz saymışlardır. Taraflar boşanmak istemedikleri takdirde bu içtihada göre fetvâ verilebilir.

Daha geniş bilgi için:

- bk. H. Karaman, Mukayeseli İslâm Hukuku, 1/304-310.

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet