Thomas masalı nedir?

- Kıyamet gününün sonunda Hristiyanların bir kısmının inançlarını terk edip başka dinlere ya da inançlara geçeceğini doğru mu?
- Buna cevap bulamadım, bana bu konuda yardımcı olun.

Değerli kardeşimiz,

Thomas Aquinas (1225-1274), Orta Çağ'ın en önemli filozof ve teologlarından biridir. Katolik Kilisesi'nde çok saygı gören bir figürdür.

Onun en ünlü eseri Summa Theologica (Teolojik Toplama), Hristiyan inançlarının mantıklı bir şekilde savunulması ve açıklanması adına temel bir kaynaktır. Bu eserde Tanrı'nın varlığını, insanın ahlaki sorumluluklarını ve evrenin düzenini açıklar. Hristiyan inançları ile felsefi düşünceyi birleştirerek, birçok önemli dini ve felsefi soruyu ele alır.

Aquinas, Aristoteles'in felsefesini Hristiyan inançlarıyla harmanlamış, akıl ve inanç arasındaki ilişkiyi tartışmıştır.

Aquinas, Katolik Kilisesi tarafından Aziz ilan edilmiştir ve 1568'de Kilise Doktoru olarak kabul edilmiştir. Düşünceleri, Orta Çağ'dan itibaren Batı dünyasında büyük bir etki yaratmıştır. Bugün bile, onun teolojik ve felsefi fikirleri, dini ve felsefi tartışmaların temel taşları arasında yer almaktadır.

Bununla beraber, denilebilir ki Thomas, Orta Çağ skolastik felsefe bataklığına saplanmış, Hristiyan inancını Aristocu bir felsefe doktriniyle açıklamaya çalışan bir TESLİS savunucusudur.

Özellikle bu akideyi tartışılmaz bir gerçek olarak görmüş ve muhalif gördüğü düşünceleri eleştirmiştir. Bu meyanda bazı yönlerden Aristo Teles felsefesi çizgisinde fikirler beyan eden İslam Filozoflarından İbn Sina, İbn Rüşt ve İmam Gazali’yi eleştirmiştir. Bunu da Felsefe ile İslam düşüncesini uzlaştırmaya çalışan fikir erbabının yanlışlığını ortaya koymak ve asıl uzlaşması gereken dinin Hristiyan teolojisi olduğunu savunma adına yapmıştır.

Thomas Aquinas'in İslam hakkındaki görüşleri, dönemin Batı dünyasında İslam'ın genellikle yanlış anlaşılmasından ve İslam'a dair sınırlı bilgiye sahip olmasından etkilenmiştir. Fikir bazında Haçlı seferlerinin ayak seslerini işitmiş ve o minval üzere Batı ilim dünyasını etkilemiş ve onlardan etkilenmiştir.

Haçlı Seferleri’nin gerçekleştiği, Hristiyanların ve Müslümanların etkileşimlerinin yoğun olduğu ve bu etkileşimlerin de eserlere yansıdığı bir dönemdir. Böyle bir atmosferde yetişen Aquinas hem içinde bulunduğu dönemi etkilemiş hem de bu dönemden etkilenmiş bir düşünürdür. Özellikle Hristiyanların İslam’a veya Müslümanlara karşı olumsuz bir tavır sergilediği bu dönemde, böylesi tutumların bir neticesi olarak Haçlı seferleri ve onu takip eden toplumsal olaylar meydana gelmiştir.

Bütün bunlardan anlaşılıyor ki, Thomas’ın İslam hakkındaki yanlış görüşleri hem dönemin yanlış anlayışından hem Hristiyan akidesinin doğruluğunu savunan avukatlığından kaynaklanmıştır.

Burada şu noktalara değinmekte de fayda vardır:

a) Evvela, bugün yüz binlerce Batı bilim adamları tarafından Teslis akidesinin yanlış, tevhid inancının makul ve doğru olduğunun kabul edilmesi, Thomas’ın düşüncelerini sıfıra müncer kılıyor.

b) Kilisenin çeşitli payelerle ödüllendirdiği Thomas’ın -Orta Çağda hâkimiyeti bilinen- Kilisenin hâkimiyetinden kurtulması ve objektif düşünmesi mümkün değildir.

c) İncil’deki hurafelerin varlığı, dört ayrı İncilin birçok yerde birbiriyle çelişkili olması asırlardan beri gün yüzüne çıkmışken, bu hurafeleri güya doğruymuş gibi göstermek, bugünkü bilimsel verilerin tasdik ettiği Kuran’ın hakikatlerini görmezlikten gelmek ve Thomas’ın zırvalarını kabul etmek içi akıldan istifa etmek gerekir.

d) Doğrudan onun fikirlerini çürütmeye yönelik olmasa da genel olarak Hristiyanlık Teolojisinin yanlışlığı olduğunu ilmi v e akli delillerle ortaya koyan,  “el-Milel ve’n-nihal; İzharu’l-Hak; el-Yahudiyetu ve’n-Nasraniye” adlı eserler gibi onlarca eser yazılmıştır.

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet