Sünnette tokalaşmanın hükmü ve şekli nasıldır, hangi elle ve hangi surette tokalaşma yapılır?

Değerli kardeşimiz,

1. Tokalaşmanın bizzat kendisi sünnettir. Ayrıca iki elle yapmanın sünnet olduğu da bildirilmiştir.

2. Tokalaşırken ellerin şekli konusunda çok açık ifadeler bulamadık. Ancak bazı hadis şerhlerinde ellerin avuç içlerinin birbirine değmesi gerektiği ifade edilmiştir. Buna göre sizin bahsettiğiniz her iki şeklinde olabileceği anlaşılmaktadır.

3. Muanaka dediğimiz boyunları bir araya getirerek sarılmak da sünnettir.

Erkeklerin karşılaştıklarında birbirlerinin yüzünü öpmesi İmam-ı Azam ve İmam-ı Muhammed’e göre mekruh ise de İmam-ı Ebu Yusuf'a göre mekruh değildir. Bu açıklamalara göre yanakları ve başı değdirmek caizdir. Zaten muanaka boyunları değdirmek olduğuna göre haliyle yüzlerin değmesi de söz konusudur.

Yüz öpme konusunda bazı alimler şöyle derler: Eğer yüzünü öptüğü bir kimse bir din alimi ve takva sahibi bir kimse ise, bunda bir mahzur yoktur. Çünkü, bunda dinin şerefini korumak vardır.

Kadınların ise karşılaştıkları zaman ve ayrılacakları zaman birbirlerinin yanaklarını öpmeleri mekruhtur. (El- Fetava’l- Hindiye, 5:369)

4. Peygamberimiz (asm) her hayırlı işin sağ tarafla başlanmasını istemiştir. Böyle bir sünneti işlerken de sağ taraftan başlamanın daha iyi olacağı açıktır.

5. Üçlemeye gelince, bu konuda da herhangi bir açıklama bulamadık. Rivayetlerde tekrar edildiğine dair bir açıklama yok.

Şu kısa açıklamayı da arz ederek tenkit ve tavsiyelerinizi bekleriz. Selam ve dua ile.

Erkeklerin ve hanımların kendi aralarında musafaha yapmaları sünettir. Çünkü Taberânî ve Beyhakî'nin rivayetlerine göre Hz. Peygamber (a.s.m) şöyle buyurmuştur:

"Mümin, mümin ile karşılaşır, ona selâm verir ve elini tutup onunla musafaha ederse, sonbaharda ağacın yapraklarının döküldüğü gibi günahları dökülür."

Bir başka rivayette de şöyle denilmektedir:

"Herhangi iki Müslüman birbiriyle karşılaşır ve tokalaşırsa, mutlaka ayrılmadan önce günahları bağışlanır." (Ebu Dâvud ve Tirmizî el-Berâ'dan rivayet etmiştir. Nasbu'r-Râye, IV, 260.)

Musafahada sünnet olan iki elin de tutulmasıdır. Nevevî, el-Ezkâr'da şöyle demektedir:

"Şunu bil ki musafaha, her bir karşılaşmada müstehaptır. İnsanların alışkanlık hâline getirdikleri sabah ve ikindi namazından sonra musafahalaşmanın ise bu şekliyle şeriatte aslı yoktur. Bununla birlikte bir mahzuru da yoktur, çünkü musafahanın aslı sünnettir."

Burada musafahanın sabah ve ikindi namazından sonra yapılmak ile kayıtlanmasının sebebi, onun döneminde bunun âdet olmasıdır. Yoksa bütün namazlardan sonra tokalaşmanın hükmü aynıdır. Hanefilerce tercih edilen görüşe göre namazlardan sonra dahi olsa musafaha, mutlak olarak caizdir. Bazı Hanefî âlimleri mekruh görmüşlerdir. (Vehbe Zühayli, İslam Fıkhı Ansiklopedisi, IV. Cilt, Risale Yayınları, s: 373)

(Mehmed PAKSU, Sünnet ve Aile)

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet