Peygamber Efendimiz abdesti ve guslü ne kadar su ile almaktaydı?

- Buna kilo cinsinden bir rakam vermek mümkün mü?
- Bundan daha az veya daha çok olamaz mı?

Değerli kardeşimiz,

Hz. Aişe (r.anha)dan demiştir ki; "Nebi (asm) bir sa' (mikdarı) su ile gusleder, bir müdd (mikdarı) su ile de abdest alırdı." (Buhârî, vudu' 47; Müslim, Hayz 5I-53)

Aleyhissalatü vesselam Efendimiz Hazretlerinin muhte­lif miktarlarda su ile abdest alıp guslettiklerine dair diğer pek çok rivayetler de vardır. Buradaki miktarlar orta yapılı bir kimsenin yıkanacak azası üze­rinden akacak suyun en az miktarını gösterir. Bedenin azası üzerinden su aktıktan sonra bu miktarlardan da az su ile caiz olduğu halde, israf dedirt­meyecek daha fazlasıyla da caizdir.

Detayları ve farklı bölgelere göre farklı ölçüleri bir tarafa bırakırsak, özetle, Peygamber Efendimiz (asm) (3,328) kilo gram su ile gusleder, (832) gram su ile de abdest alırdı, denilebilir. (bk.  Ahmed Nâim, Tecrid-i Sarih Tercemesi 1,140-141 1. baskı)

Peygamber Efendimiz (asm)'in bir sa' miktarı su ile gusletmesi ve bir müd miktarı su ile abdest alması, bu miktarların gusl ve abdest için değişmeyen miktarlar olması demek değildir. Çünkü Resul-ü Ekrem (asm) bazen bu miktarlarda su kullanırken bazen de bunlardan daha fazla veya eksik su kullanmıştır.

İbn Dakikul-îd diyor ki; ğusülde farz olan, suyun organlar üzerine dö­külüp akmasıdır. Bu olunca farz yerine getirilmiş olur. Tabii ki bu durum şahıslara göre değişir. Guslün yerine gelmesi iri vücutlu kişiler için daha çok, küçük cüsseli kişiler içinse, daha az su kullanmayı gerektirir.

İmam Şafiî Hazretleri de buyuruyor ki; "Bazen az su gusle veya abdeste yeter, bazen da çok su yetmeyebilir. Binaenaleyh gusülde bir sa'dan aşağı, abdestte de bir müdden aşağı su kullanmamak müstehabdır." (Nevevî, Serhu Müslim, IV, 2)

Nitekim hadîs-i şerifler değişik ölçüler vermektedir. Herhalde bu içinde bulunulan zamana ve duruma göre insanın ihtiyacının değişebilmesinden ileri gelmektedir.

Yine Nevevî şöyle demektedir:

"Abdest veya gusle yetecek su için belir­li bir miktar tayin edilmiş değildir. Burada gerekli olan suyun azlığı veya çok­luğu değil, organların yıkanmasıdır. Yıkanmada ise gerekli olan suyun organlar üzerinden akmasıdır. Binaenaleyh insan abdest alırken veya gusle­derken ihtiyacına uygun olarak bazen bu hadiste belirtilen miktardan biraz fazla ya da az su kullanılabilir."

Nitekim şu hadis-i şerifler bu gerçeği doğrulamaktadır:

"Resûlüllah (asm) bir sa' veya beş müdde kadar olan su (miktarı) ile gusül abdestini alır, ab­dest için de bir müd (miktarı) su kullanılırdı." (Buhari, Vudu, 47)

"Nebi (asm) ile Âişe (r.anha) üç müd su alan bir kaptan yıkanarak gusül abdesti almışlardır." (Müslim, Hayz 44)

Şevkânî ise konumuzu teşkil eden bu hadisin şerhinde: "Abdest veya gusül için yeterli olan su miktarında ölçü, organların şüphe kalmayacak şe­kilde iyice yıkanmasıdır. Suyun bir sa'dan çok veya az olması önemli değildir." diyor. Yeter ki, suyu kullanan kişinin abdest almadığı veya gusletmediği söylenemeyecek kadar az veya israf derecesinde çok su kullanılmış olmasın.

Netice olarak şunu söyleyebiliriz:

Resûl-ü Ekrem (asm) bir sa' miktarı su ile gusül eder, bir müd miktarı su ile de abdest alırdı. Ümmetine gerekli olan da bu hususta ona uymak, şeytanın ve cehaletin mahkûmu olmuş kişi­lerin düştüğü suda israf etme hatasına düşmemektir. Bu kişiler temizlik es­nasında israf derecesine varan su sarfiyatında akılları sıra isabetli hareket edip kusursuz bir şekilde abdest almanın gereğini yaptıklarını zannederler de dinen yasaklanan israfa kaçtıklarını anlayamazlar.

Halbuki deniz kena­rında bile olsa, abdest ve gusül için yeterli olan sudan fazlasını kullanmak mekruhtur. (bk. İbn Mace, Taharet, 48)

Ancak ihtiyaca uygun olarak bu miktarı geçmek israf olmayacağı gibi ihtiyaç duymadığı için bu miktardan daha az su kullanmakta da bir sakınca yoktur.

Abdest ve gusülde kullanılacak su miktarının ihtiyaca göre nasıl değişeceği konusuna açıklık getiren bir hadis rivayeti şöyledir:

Enes (r.a.)'den rivayet edildiğine göre şöyle demiştir:

"Resulüllah (asm) iki ritl su (alan kab) ile abdest alır, bir sa’ (dolusu) su ile de gusül ederdi." (Müslim, Hayz 50,51; Nesaî, Tahâre 58, 143)

Hadislerde Resulü Ekrem (asm)'in bazen en çok kullandığı, bazen de en az kullandığı ölçüler nakledilmektedir ki, bu duruma göre söz konusu öl­çülerin hepsinden istifade edilebilir.

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet