Oruç tutamayan ve maddi imkanı da olmayan fidye vermeli mi?

- Çocukları fidyeyi ödemesi gerekir mi?
- Anneannem yüz yaşına yakın bir insan ve orucunu tutamıyor. Fakat maddi durumu yok, fidyesini vermek kimin üzerine düşer?
- İki erkek beş kız çocuğu var, ama bunlardan bazıları hiç taraf değil. Ne yapmalıyız; fidyesi bir aylık ne kadar olmalı?

Değerli kardeşimiz,

Anneannenizin yerine isterseniz fidye verebilirsiniz. Anneannenizin geliri olmadığına göre, fidye vermesi şart olmaz. Bir hasta tutamadığı oruçlar için öncelikle kaza etme yolunu gitmelidir. Ömür boyu iyileşme umudu olmayan hastalar fidye verebilir.

Oruç tutamayacak kadar hasta olan bir Müslüman, tutamadığı her güne karşılık bir fidye verir. Bu, oruç yerine geçerli bir bedeldir. Fitrenin miktarı ne ise fidyenin miktarı da odur.

İbâdetlerden oruç hakkındaki fidye, ayetle sabittir:

"O size farz kılınan oruç, sayılı günlerdir. O günlerde sizden kim hasta yahut seferde olurda oruç tutmazsa, tutamadığı günler sayısınca, sıhhat bulduğu veya yolcu olmadığı başka günlerde oruç tutar. Fazla ihtiyarlık veya ağır hastalık gibi sebeplerle oruç tutmaya gücü yetmeyenler üzerine, bir yoksul doyuracak kadar fidye vermek lâzımdır..." (Bakara, 2/184).

Ayetin açık ifadesinden de anlaşıldığı gibi, oruç hakkındaki fidye; hastalık ve ihtiyarlık gibi bir mazeret dolayısıyla eda ve kazaya imkân bulunmadığı zaman verilir.

Fidyesini verse, sonradan oruç tutabilecek duruma kavuşsa, evvelâ verdiği fidyelerle yetinemez, tutamadığı oruçları kaza gerekir. Bu durumda; kaza etmeden ölürse, oruç borcunun ödenmesi için varislerine vasiyette bulunması gerekir. Sıhhatine kavuşmadan vefat edecek olsa, verdiği fidyeler kâfi gelir, vasiyette bulunması gerekmez.

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet