Parmak çıtlatmak şeytanın tesbihi mi?

- "Parmak çıtlatmak şeytanın tesbihidir" sözünün/hadisinin sıhhati hakkında bilgi verir misiniz, böyle bir hadis var mı?

Değerli kardeşimiz,

Konuyla ilgili Muhyiddin ibn Arabi'nin "Şeceretü'l-kevn" isimli eserinde "Şeytanın Hileleri" başlığıyla, şeytanın namaz kılan kişinin namazdaki huzuruna zarar vermek için birtakım vesveseler verdiği, bu vesveselere aldırış etmeyen kişiye bu defa şeytanın “Parmaklarını çıtırdatmasını emrederim. Böylece o beni tesbih edenlerden olur.” dediği nakledilir.

Ancak, bunun sıhhati konusunda bir bilgi bulamadık.

Eğer rivayet sahih ise, bunun manası, namazda parmakları çıtlatmanın aslında şeytanın vesvesesine uymak olduğu, böylece şeytanın dediğini yapmış olacağı demektir. Bu da şeytanı memnun edeceği için böyle bir ifade kullanmış olabilir.

Şu hâlde, namaz kılarken parmak çıtlatmak gibi bir düşünce olura, bunun şeytandan geldiğini ve namazımızdaki huzura ve huşuya engel olmak istediğini bilelim ve asla onun sözüne uymayalım.

Parmak çatlanmanın hükmüne gelince:

Camide, namaz için safa girerken, namaza dururken ve namaz içinde parmakları çıtlatmak mekruhtur, ancak namazı veya abdesti bozmaz.

Peygamber Efendimiz (asm), Hz. Ali’ye “Namazda iken parmaklarını çıtlatma, çünkü bunda huşuyu terk vardır.” buyurmuştur.(1)

Allah Resulü (asm) şöyle buyurmuştur:

“Sizden biri mescitte bulunduğu zaman parmaklarını birbirine geçirmesin. Çünkü böyle bir hareket şeytandandır. Sizden biri mescitte olduğu sürece, dışarı çıkıncaya kadar namazdadır.”(2)

Unutmamak gerekir ki, ihtiyaç olmadıkça, namazda elbise ile meşgul olup onu düzeltmek, saç, sakal veya vücudu ile oynamak, parmak çıtlatmak huşûya engel olacağı için mekruh kabul edilmiştir.(3)

Namazda huşu, kalbin tam olarak dış ilgilerden boşaltılıp, Allah’a bağlanması ile meydana gelir. O zaman gönül huzuru duyulur.

Âlimler, namazdaki huşuyu şöyle izah etmişlerdir:

“Bütün himmetini namaz için toplamak, namazın dışındaki her şeyden yüz çevirmek, gözlerini secde yerinden ayırmamak, sağa sola bakmamak, elbisesiyle oynamamak ve parmaklarını çıtlatmamak.”(4)

İlave bilgi için tıklayınız:

- "Şeytan'ın Hileleri" adlı kitapta anlatılanlar doğru mu; hadis kritiği açısından sahih mi?

- Peygamberimizin İblis ile diyaloğu nasıl olmuştur?

Kaynaklar:

1) İbn Mâce, 1975, İkâme 42.
2) Şevkani, Neylü’l-evtar, 2/328, 330.
3) Kasani, 1974, 1/215; Mevsılî, 1975, 1/61-62.
4) bk. Hamdi Yazır, Müminun Suresi, 2. ayetin tefsiri.

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet