İyi Müslüman olmanın ölçüsü nedir?

- Malayani şeyleri terk etmenin, iyi Müslüman olmanın ölçüsü olduğunu duydum, doğru mu?

Değerli kardeşimiz,

İlgili hadis-i şeriflerden biri şöyle:

“Malayani / kendisine faydalı olmayan ve kendisini ilgilendirmeyen şeyleri terketmesi, kişinin iyi ve güzel Müslüman olmasındandır.” (Tirmizi, Zühd 11)

Dünyada lüzumsuz, boş ve faydasız hiçbir şey yoktur. Allah Teâlâ her yarattığını bir hikmete dayalı ve bir hizmete uygun yaratmıştır. Ancak her şeyin herkes için her zaman gerekli olması da hiç şüphesiz düşünülemez.

İşte hadis-i şerifte işaret buyurulan malayani “kişinin dinine ve dünyasına faydası olmayan şey” anlamındadır.

İnsanı doğrudan ilgilendirmeyen şeylere bu anlamda “lüzumsuz” veya “gereksiz” denilebilir. Halkımız “üstüne elzem olmayan işe karışma” derken, işte bu manayı dile getirmektedir.

Neyin malayani, neyin gerekli olduğunu ayırabilmek için, öncelikle sağlam değer ölçülerine sahip olmak lazımdır. Hiç şüphesiz Müslümanlar için Müslümanlığın değer ölçüleri esastır. O hâlde olgun mümin, Müslümanlığın ölçülerine göre yaşayan ve çevresini bunlara göre değerlendiren kişidir. Malayaninin terkedilmesi, Müslümanın sürekli uyanık olduğunu gösterir. Murakabe fikri ile yaşadığını belgeler.

Malayaniyi terk etmek, gerekli olanı icap eden yerde gerektiği ölçüde yerine getirmek demektir. Toplumda olumsuz gelişmelerin önlenmesi, büyük ölçüde gereksizlerin terkedilmesiyle mümkün olacaktır.

Bu sebepledir ki, İslam âlimleri bu hadisi “medar-ı İslam” olan dört hadisten biri kabul ve ilan etmişlerdir.

Gereksizi terk etmek, lüzumluları önem sırasına koyma fikrini de beraberinde getirir. Böylece Müslüman, her konuda en lüzumlu olanı işlemek, en gerekli olanı ortaya koymak başarısını ve basiretini yani olgunluğunu gösterir. Bu da onun güzel Müslüman olduğunun delili olur.

Malayani ile meşgul olmak, lüzumluları ihmal etmeye götürür. Çünkü gerekli-gereksiz her şeyle meşgul olmak insanı, kolayı tercihe sevk eder. Bütün bunlar ise, sonuçta Müslümanı fuzuli işlerin adamı durumuna düşürür.

Bu bakımdan bu hadis, fevkalade önemli bir tespit yapmakta, iyi Müslüman olabilmek için her şeyden önce kendisini ilgilendirmeyen fuzuli işlerle meşgul olmamak gerektiğine dikkat çekmektedir. Çünkü ömür kısadır ve hızla geçmektedir.

Gerekli-gereksiz her şeyin harman olduğu günümüzde sadece lüzumlu işlerle meşgul olabilmek, ancak gerçekten olgun bir iman ile mümkündür. Buna göre:

- Kendisini doğrudan ilgilendirmeyen söz ve işlerle meşgul olmamak, Müslümanın iyi bir seçim bilincine sahip olduğuna ve imanının olgunluğuna işarettir.

- İnsan, dünya ve ahireti için gerekli ve lüzumlu olan işlerle meşgul olmalıdır.

- Malayaniyi terk, sürekli ilahî denetim altında bulunduğu şuurunun bir sonucudur. Murakabenin en büyük pratik faydası budur. (İmam Nevevi, Riyazü's Salihin Tercüme ve Şerh, H.No: 67)

İlave bilgi için tıklayınız:

- Malayani ne demektir? Sadece dünyaya ait olup ahiretle ilgisi...

- Malayani konuşmak şehidin cennete girmesini engeller mi?

- Allah'ın kulundan yüz çevirmesinin alameti, kulunun malayani...

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet