Mühüre secde sünnet mi? Toprağa secde sünnet mi?

- Bu rivayetler gerçekten var mı? Bu rivayetler taşa veya toprağa secde etmeyi mi gerektiğini anlatıyor?
- Bazı Şiilerin yaptığı gibi mühür kullanmalı mı? Hangisi doğru, Ehlisünnet’in yaptığı mı, Şia’nın yaptığı mı?
1) "Peygamber taşa secde etmiştir (namaz vakti alnını taşa koyardı)" (Sahih Müslim, cilt 2, sh: 62, Müsned Ahmet, cilt 1, sh. 327)
2) Ebu Hüreyre'nin rivayet ettiği hadiste şöyle buyurmaktadır: Peygamberi yağmurlu bir günde gördüm; toprağa secde eder ve onun izleri alnında ve burnunda görülürdü. (Mecmeuz-zevaid, cilt 2, sh. 126)
3) "Hz. Aişe Peygamberin (namazda, secdedeyken) alnını bir şeyle örttüğünü hiç görmedim." dedi. (Musannafu İbni Ebu Şeybe, cilt 1, sh. 397) İbn Hacer, bu hadise ilişkin tefsirinde şöyle yazar: "Bu hadis secde için ilk şartın alnın yere değmesi olduğunu, ancak mümkün değilse buna gerek olmadığını göstermektedir." (Fethül-Bari, clit 1, sh. 404)
4) Ebu Said el-Hudri şöyle anlatıyor:… Hz. Peygamber’in (s.a.a) burnu ve burun yumuşağı üzerine (secdeden) su ve çamur bulaştığını gördüm…[Buhârî, Fadlu Leyleti’l-Kadr 2, 3, İtikaf 1, 9, 13; Müslim, Sıyam, 213, (1167)]

Değerli kardeşimiz,

Soruda geçen hadis rivayetleri, taş, toprak ve çamur üzerine de secde edilebileceğini bildirmek içindir, yoksa taşın ya da toprağın dışında hiçbir şey üzerine secde edilmeyeceğini anlatmak için değildir.

Nitekim hasır ve sergi üzerine de secde edildiğini haber veren birçok sahih hadis vardır.

Ayrıca, soruda verilen hadislere, hadis metninde olmayan bazı ilaveler yapılarak, sanki sadece taş ve toprak üzerine secde edilirse secde geçeli olur, yoksa secde geçersiz olur hissini verecek ilaveler yapılmıştır.

Örneğin, -soruda kaynak olarak Müslim’de bulamadığımız- ilk rivayet şöyledir:

“Hz. Peygamber (asm) taş üzerine secde etti.” (Müstedrek, 2/545, no: 1761)

Demek ki konuyla ilgili bütün rivayetleri nakletmek ve ona dikkate alarak hüküm vermek gerekir.

Bu kısa bilgiden sonra, konuyu şöyle özetlemek mümkündür:

Şia

Şia mezhebinde, toprak veya taş üzerinde secde etmek şarttır. Bez, hasır gibi sun’î olarak yapılan eşya üzerinde secde etmek caiz değildir. Dayandıkları delillerin özeti şöyledir:

a) Hadis-i şerifte Peygamberimiz (asm) “Yeryüzü benim için bir mescid ve tahur / tertemiz kılındı.” (Buhari, h.no: 427;  Müslim; h.no: 521) diye buyurmuştur.

Şia’ya göre, bu hadiste “yeryüzü” diye tercüme ettiğimiz kelime “arz”dır ki toprak anlamına gelir. Öyleyse secdenin toprağa yapılması gerekir.

Fakat “arz” kelimesinin yeryüzü, dünya manasında hem ayetlerde hem de hadislerde kullanılmıştır. Bu illa toprak manasına gelmez.

b) Şia’ya göre kutsiyetinden ötürü Kerbela toprağının üzerinde secde etmek daha faziletlidir.

Şia’nın bu yorumları Ehl-i sünnetin ittifakıyla doğru değildir. Zira, kudsiyete bakılırsa, hadislerde bizzat kudsiyetleri tescil edilen Mescid-i Haram ile Mescid-i Nebevi'nin toprağının daha faziletli olması gerekirdi.

Sünnîlerin Delilleri

a) Hz. Ümmü Seleme anlatıyor:

“Peygamberimiz (asm) bir 'humra' üzerinde namaz kılıyordu. Secdeye vardığında elbisesinin bir tarafı bana değiyordu.” (Buhari, 326;  Müslim, 513)

Hadiste “humra” olarak yer alan kelime, küçük seccade, küçük hasır manasına gelir. (İbn Hacer, Fethu’l-Bari, 1/430)

b) Hz. Enes anlatıyor: “Peygamberimiz (asm) bazen bizim evde iken namaz vakti geldiğinde, hane halkına emrederdi, üzerinde oturduğu sergiyi kaldırıp çırpar ve tekrar yere sererlerdi. Efendimiz (asm) de onun üzerinde namaz kılmak üzere imam olur biz de arkasında cemaat olurduk.” (Buhari, h.no: 5850)

c) Hz. Ebu Said el-Hudri anlatıyor: “Bir keresinde yanına vardım, Efendimizin (asm) bir hasır üzerinde namaz kılıp secde ettiğini gördüm.” (Müslim, h.no: 519)

Ehl-i Sünnetin ittifakıyla “temizlik, sertlik ve yumuşaklık bakımından” uygun olduğu zaman her türlü elbise, sergi ve toprak üzerine secde etmek caizdir. (bk. el-Cezeri, el-Fıkhu ala’l-mezahibi’l-erbaa, 1/210-211)

İlave bilgi için tıklayınız:

- Namazda möhür / taş üzerine secde etmek hakkında bilgi verir ...
- Taş ve mühür üzerine secde olur mu? Secde sırasında alnının yere ...

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet