Anne babaya asi olmak ne demek?

- Hz. Peygamber (asm): “Üç büyük günahı size haber vereyim mi?” Biz de: “Evet ya Resulullah.”dedik. Hz. Peygamber (asm): “Allah’a ortak koşmak, anne-babaya karşı gelmek, yalan söylemek, yalan yere şahitlik etmektir.”dedi. Bunu o kadar çok tekrarladı ki biz: “Keşke artık söylemese de (kendisini yormasa) diye temennide bulunduk.” (Buhârî, Müslim, Tirmizî)
“Kıyamet günü Allah katında günahların en büyüğü Allah’a şirk koşmak, haksız yere bir mümini öldürmek, Allah yolunda düşmanla savaşırken savaş meydanından kaçmak, anne-babaya karşı gelmek, iffetli ve namuslu kadına iftira etmek, sihir öğrenmek, faiz ve yetim malı yemektir.” (İbn-i Hibban)
“Ana babayı ağlatmak (onlara) isyan etmektir ve büyük günahlardandır.” (İbn-i Ömer)
- Bu hadislerdeki anne babaya karşı gelmek isyan etmek tam olarak nedir nasıl olur?

Değerli kardeşimiz,

Evlatların, anne-babalarına karşı görevlerini yerine getirmemeleri, onların kalplerini kırmaları, rencide etmeleri ve onların helal isteklerini yerine getirmemeleri, anne-babaya isyan etmek anlamına gelir.

Anne-babaya isyan etmek büyük günahlardandır. Bu günahı işleyen kişi, hem Allah’tan tövbe etmeli ve bir daha bu hataya düşmemeli hem de anne-babasından helallik almalı, gönüllerini hoş edip kalplerini razı etmeli ve gerekli hizmetlerini görmelidir,

Önce anne-babaya beş mertebe hürmeti ve saygıyı ve evlatların görevlerini bildiren ayetlerin meallerini verelim

“Rabbin şöyle emretti: Sadece Allah’a ibadet edeceksiniz. Ana ve babanıza iyi davranacaksınız. Onlardan biri veya her ikisi senin yanında yaşlanırsa, sakın onlara 'Of!..' bile deme! Onları azarlama! Onlara saygıyla hitap et! Onlara merhamet ederek tevâzu kanadlarını aç da 'Rabbim! Küçüklüğümde onlar beni nasıl şefkatle büyüttülerse, sen de onlara öyle merhamet et.' de!" (İsrâ, 17/23-24)

Birçok ayet-i kerimede Allah’a ibadet emrinin hemen peşinden ana ve babaya itaatin gelmesi çok manalıdır. Bunu şöyle anlamak uygun olur:

Sen yüzüne konan bir sineği bile kovamayacak kadar güçsüzken, annen ile babanda, Allah’ın yetiştirip büyütme, merhamet edip koruma sıfatları kendini gösterdi. Öyleyse sen öncelikle Allah’ın birliğini kabul edecek, onun peşinden de ana ve babana iyilik ve itaat edeceksin. Onlar senin yanında yaşlanacak olursa, hoşuna gitmeyecek bir hareket yaptıklarında sakın onları azarlama; gönüllerini kırma! Bir zamanlar sen de hoşa gitmeyen işler yaptığında, annen ve baban seni anlayışla karşılardı. Şimdi onlar yaşlandı. Senin çocukluk günlerinde yaptıklarına benzer garip hareketler yapabilirler; yersiz bulacağın sözler söyleyebilirler. Sen de onlara aynı şekilde anlayış göster; şefkatli ve merhametli ol! Bununla da kalma, onlara merhamet etmesi, günahlarını bağışlaması için Cenab-ı Hakk’a dua edip yalvar!

Konuyla ilgili bazı hadisler de şöyledir:

Ebû Bekre Nüfey İbni Hâris radıyallahu anh’den rivayet edildiğine göre Resûlullah aleyhissalatü vesselam: “Büyük günahların en ağırını size haber vereyim mi?” diye üç defa sordu.

Biz de: Evet, yâ Resûlallah, dedik.

Resûl–i Ekrem: “Allah’a şirk koşmak, ana babaya itaatsizlik etmek” buyurduktan sonra, yaslandığı yerden doğrulup oturdu ve “İyi dinleyin, bir de yalan söylemek ve yalancı şâhitlik yapmak.” buyurdu.

Bu sözü durmadan tekrarladı. Daha fazla üzülmesini istemediğimiz için keşke sussa, diye arzu ettik. (Buhârî, Şehâdât 10, Edeb 6, İsti’zân 35, İstitâbe 1; Müslim, Îmân 143)

“Büyük günahlar şunlardır: Allah’a ortak koşmak, ana babaya itaatsizlik etmek, haksız yere adam öldürmek ve yalan yere yemin etmek.” (Buhârî, Eymân ve’n–nüzûr 16, Diyât 2, İstitâbetü’l–mürteddîn 1)

Resûlullah sallallahu aleyhi ve sellem: “Bir kimsenin kendi ana babasına sövmesi büyük günahlardandır.” buyurmuştu.

Ashâb-ı kirâm: Yâ Resûlallah! İnsan kendi ana babasına hiç söver mi, deyince:

“Evet, tutar birinin babasına söver, o da onun babasına söver. Birinin anasına söver, o da onun anasına söver.” buyurdu. (Müslim, Îmân 146; bk. Tirmizî, Birr 4)

Başka bir rivayete göre Resûlullah sallallahu aleyhi ve sellem: “İnsanın kendi ana babasına lanet etmesi en büyük günahlardandır.” buyurmuştu.

Ashâb-ı kirâm: “Yâ Resûlallah! Bir kimse kendi ana babasına nasıl lanet eder?” deyince:

“Birinin babasına küfreder, o da onun babasına küfreder. Adamın anasına küfreder, o da onun anasına küfreder.” buyurdu. (Buhârî, Edeb 4; bk. Ebû Dâvûd, Edeb 120)

Günahlar büyük ve küçük günah olmak üzere iki kısma ayrılmaktadır. Kur’an’da veya hadiste ağır tehdit, lanet ve ceza öngörülen suçlar büyük günah kabul edilmektedir.

Peygamber Efendimiz (asm) bazı buyrukları, kolay öğrenilmesi için gruplar hâlinde saymıştır. Büyük günahları da muhtelif hadîs-i şerîflerde ikili, üçlü, dörtlü kümeler içinde bildirmiştir. Tanınmış muhaddis Zeynüddin el-Irâkî Peygamber Efendimiz (asm)'in ve ashab-ı kiramın büyük günah diye saydıkları suçların kırk kadar olduğunu söylemektedir.

Büyük günahların birinci derecede ağırı, şüphesiz Allah Teâlâ’ya ortak (şirk) koşmak, yâni onun gibi bir başka ilah veya ilahlar bulunduğunu ileri sürmektir.

İkinci en büyük günah, ana babaya veya onlardan birine asi olmaktır. Mealini verdiğimiz ayette ana babaya itaat Allah Teâlâ’ya itaatle yan yana zikredilmiş ve “Rabbin şöyle emretti: Sadece Allah’a ibadet edeceksiniz. Ana ve babanıza iyi davranacaksınız.” buyurulmuştur.

Burada Efendimiz konuyu olumsuz yönden ele aldığı ve ona itaat değil itaatsizlik açısından baktığı için Allah’a isyan ile ana babaya isyanı yine yan yana zikretmiştir.

Farz-ı ayn olmayan cihada gidebilmek için bile ana babanın iznini arayan yüce dinimiz, onların günah olmayan her buyruklarını yapmayı emretmekte, istemedikleri şeyden de uzak durmayı tavsiye etmektedir.

İnsanın iyiliği veya kötülüğü, varlığının sebebi olan ana veya babasına veya onlardan birine davranışıyla ortaya çıkar. Ana ve babasına iyilik etmeyen birinden başkalarına nasıl iyilik beklenebilir? Yüzüne konan sineği bile kovalamaya mecali olmadığı, ihtiyacını ve sıkıntısını bildirmeye güç yetiremediği bir devreden itibaren kendisini el bebek gül bebek yetiştiren insanlara kötü davranan bir kimse herkese fenalık yapabilir.

Anasına ve babasına iyi davranmayan birinden ne vatana ne millete ne de insanlığa bir fayda gelir.

İlave bilgi için tıklayınız:

- Ane-baba hakları ve onlara itaat..
- Anne baba fasık, günahkâr ise onlara itaat nasıl olmalıdır? Anne ve ...
- Çocuklarına kızan, söven, döven, küsen, hevası için cezalandıran ...
- Anne ya da baban, haksız oldukları hâlde, bir konuda çocuklarına ...

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet