Akrabaya yardım etmeyi emreden ayet (Nahl, 16/90) Müslüman olmayan akrabayı da kapsar mı?

- Nahl suresi 90. ayet akrabaya yardim etmeyi emrediyor bu gayri Müslim akrabayı da kapsar mı?
- Gayri müslim akrabaya yardımın ölçüsü ne olmalıdır?

Değerli kardeşimiz,

Nahl suresi 90. ayetin,

 “Allah adaleti, hatta adaletten de fazla olarak ihsanı, en güzel davranışı ve muhtaç oldukları şeyleri yakınlara vermeyi emreder. Hayasızlığı, çirkin işleri, zulüm ve tecavüzü yasaklar. Düşünüp tutasınız diye size öğüt verir.”

mealindeki ifadesinde yer alan  “akrabaya yardim etme” emri, gayri müslim akrabayı da kapsar. Çünkü, İslam’da yakınlık ilişkisinde gereken yardımlaşma, dini bağların ötesinde bir anlama taşımaktadır.

“Dininizden ötürü sizinle savaşmayan, sizi yerinizden, yurdunuzdan etmeyen kâfirlere gelince, Allah sizi, onlara iyilik etmeden, adalet ve insaf gözetmeden menetmez. Çünkü Allah âdil olanları sever.” (Mümtahine, 60/8)

mealindeki ayette Müslümanların, yalnız akraba olanlar değil, genel olarak Müslümanlara karşı haksızlık etmeyen bütün gayri müslimlere iyilik etmeleri, insaf ve adaletle muamele etmeleri ön görülmektedir.

“Rabbin şöyle buyurdu: Allah’tan başkasına ibadet etmeyin. Anneye ve babaya güzel muamele edin. Şayet onlardan her ikisi veya birisi yaşlanmış olarak senin yanında bulunursa sakın onlara hizmetten yüksünme, 'Öff!..' bile deme, onları azarlama, onlara tatlı ve gönül alıcı sözler söyle.” (İsra, 17/23)

mealindeki ayette anne-babının dini sorgulanmadan kendilerine gereken saygı, sevgi ve yardımın yapılması emredilmektedir.

“Akrabaya, miskinlere (çalışamayacak durumda olan ihtiyarlara) ve yolda olanlara hakkını ver! Ve savurarak, israf etme!” (İsra, 17/26)

mealindeki ayette muhtaç kimselerle beraber “akraba hakkı”nın verilmesinin emredilmesi, din vasfına bakılmadan onların bir haklarının olduğunu göstermektedir.

“İnsana da anne babasına iyi davranmasını emrettik. Annesi, onu her gün biraz daha güçsüz düşerek karnında taşımıştır. Onun sütten kesilmesi de iki yıl içinde olur. (İşte onun için) insana şöyle emrettik: 'Bana ve anne babana şükret. Dönüş ancak banadır. Eğer, hakkında hiçbir bilgi sahibi olmadığın (yani var olmayan) bir şeyi bana ortak koşman için seninle uğraşırlarsa, onlara itaat etme. Fakat dünyada onlarla iyi muamele et. Bana yönelenlerin yoluna uy. Sonra dönüşünüz ancak banadır. Ben de size yapmakta olduğunuz şeyleri haber vereceğim.'” (Lokman, 31/14-15)

mealindeki ayette gayrimüslim de olsa, çocukların anne-babaya karşı  yapılması gereken vazifelerini yerine getirmeleri emredilmektedir.

- Nitekim sahih hadis rivayetine göre, Hz. Ebu Bekir’in kızı Esma şunları söylemiştir:

“Hz. Peygamberin hayatında bir müşrik olan annem bana geldi. Ben de Peygamberimize gidip bu konuda fetva istedim ve: '(Gayri müslim olan) Annem buraya (Medine’ye) gelmiş, benimle görüşmek istiyor. Annemle ilişki kurabilir miyim?' diye sordum. Hz. Peygamber: 'Evet annenle ilişki kur.' diye buyurdu." (Buhari, Hibe, 29)

İslam alimleri, bu hadise dayanarak, “Kâfir de olsa yakın akrabaya sıla-i rahimde bulunmak, ona gereken yardımı yapmak, özellikle bu kâfir akrabalar ağer anne-baba olursa, onların nafakasını vermek bir müslümana farzdır.” (bk. İbn Hacer, Fethu’l-bari, 5/234)

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet