Çalgı ve müzikten zevk almak küfür müdür?

- Peygamber Efendimiz (asm): "Çalgı dinlemek haramdır, orada oturmak fısktır, ondan zevk almaksa küfürdür, yani küfran-ı nimettir." buyuruyor. (Redd-ül Muhtar)

- Sorum şu: Bu hadisde çalgıdan zevk almak küfürdür diyor. Burada küfürdür diye bildiğimiz dinden çıkaran küfürdür manasında mı acaba? Anlayamadım lütfen açıklarsanız sevinirim.
- Mesela sevdiğimiz müzikler oluyor. İşte zevk aldığımız türde sevdiğimiz türde müzikler oluyor bunları zevk alarak dinlemek küfür müdür?
- Bazı müziklerde kötü sözler yer alıyor. İşte günah içerikli. Bu gibi müzikler haram diye biliyorum. İçeriğinde kötü olmayan sözlerin olduğu müziklerde haram mıdır?
- Herhangi günah bir söz içermeyen bir müziği zevk alarak dinlemek küfür müdür? 

Değerli kardeşimiz,

Önce genel olarak çalgıların durumuna bakalım:

Çalgıların haram olduğunu gösteren en sahih hadis, Buhari’de geçen şu hadis-i şeriftir. Bu konu daha önce sitemizde yer almakla beraber, şimdi de konuya yeniden bakmakta fayda vardır:

Ebû Mâlik el-Eş'arî’den nakledildiğine göre, Hz. Peygamber (s.a.m) şöyle buyurdu:

"Muhakkak ki, ümmetimden öyle bazı topluluklar / birtakım insanlar olacak ki, bunlar zina yapmayı, ipek elbiseler giymeyi, şarâb içmeyi, çalgı aletlerini çalıp eğlenmeyi halâl ve mübâh sayacaklar…” (Buhari, Eşribe, 6)

Hadiste “çalgı aletleri” olarak tercüme ettiğimiz “el-Meazif” kelimesi, “Mizefe”nin çoğuludur. Bu kelimeye, alimler tarafından “çalgı aletleri, müzik, eğlenceye dönük sesle (şarıkı-türkü), defler” şeklinde -yaklaşık da olsa- farklı olan manalar verilmiştir. (bk. İbn Hacer,10/55)

- İbn Hazm gibi bazı alimler, -Yukarıdaki Buhari hadisi dahil- çalgılarla ilgili hiç bir rivayetin sahih olmadığını belirtmiş ise de, diğer alimler tarafından bu görüşü reddedilmiştir. (bk. İbn Hacer, Fethu’l-Bari, 10/52-53)

- Bazı ehl-i tesavvuf zatlar Def ve Ney çalmanın caiz olduğunu söylerken, diğer bir kısmı bunun caiz olmadığını söylemişlerdir. (bk.Gazali, İhya, 2/271-277, V. Zuhaylî, el-Fıkhu’l-İslamî, 3/573-575)

- Hanefi alimleri de “çalgı aletlerinin hepsinin haram olduğunu” belirtmişlerdir. (bk. İbn Abidin, 6/348)

- İmam Gazali de şeriatta açıkça yasaklanan bazı aletler dışında, def gibi bazı altlerin caiz olduğuna taraftardır. (bk. İhya, a.g.y)

- Özellikle Suud alimlerinden oluşan bir ilmi heyetin konuyla ilgili verdiği sayılı fetvalara göre, soruda sorduğunuz bütün çalgı ve müzikler haramdır. (bk.Fetava’l-Lecneti’d-daime; Mecmuu Fetavi İbn Baz, ilgili yerler).

- İmam Şafii muzik için “mekruh” ifadesini kullanmıştır. Ancak Şaffi alimlerinden bazıları bundan hareketle, müzik için mubah hükmünü getirirken, diğer bazıları haram olduğunu belirtmişlerdir. (bk. Mecmuu Fetavi İbn Baz,3/418)

Bir Şafii olan Bediüzzaman hazretleri, insana Allah’ı hatırlatmayan, onu sahipsiz bir düşünceye sürükleyen ve yetimâne hüzün veren sesler ile geçici firaktan gelen hüzünler veren sesleri ayırdığı bir açıklamasında, şu ifadelere yer vermiştir:

“...Bu sırra binaendir ki, şeriatça bazı savtlar (sesleri) helâl, bazıları da haram kılınmıştır. Evet ulvî hüzünleri, Rabbanî aşkları îras eden sesler, helâldir. Yetimane hüzünleri, nefsanî şehevatı tahrik eden sesler, haramdır. Şeriatın tayin etmediği kısım ise, senin ruhuna, vicdanına yaptığı tesire göre hüküm alır.” (İşarat-ül İ'caz,70)

- Soruda yer alan: “Çalgı dinlemek haramdır, orada oturmak fısktır, ondan zevk almaksa küfürdür, yani küfran-ı nimettir." manasına gelen hadis rivayeti Bezzaziye’den nakledildmiştir. (bk. İbn Abidin, 6/349- bu hadis için ayrıca bk.. el-İhtiyar,4/165-166; el-Bahru’r-raik, 8/215)

Burada, konunun fakihler tarafından gösterilen hükmü açıktır.

- Hadiste yer alan “küfür” kavramı, bizzat orada “küfran-ı nimet” olarak açıklanmış ve “Çünkü insanın kendi organlarını yaratıldıkları gayeler doğrultusunda kullanmadığı zaman, bu tavır o nimete karşı bir şükür değil, bir nankörlük olur.” şeklinde değerlendirilmiştir.

- Bu konuda, Ehl-i Sünnet alimlerinin ittifakla kabul ettiği ilke şudur:

“Büyük olsun, küçük olsun hiçbir günah insanı küfre götürmez. Onu işleyen kimse kâfir olmaz.”  

- Son olarak şunu da belirtelim ki, bir kısım Hanefi fıkıh kitaplarında yer alan bu hadisin kaynağına -bütün araştırmalarımıza rağmen- rastlayamadık.

Sonra, bir Arapça Web sitesinde yer verilen bir fetvada da “bu hadisin bir aslına rastlamadıklarına” vurgu yapıldığını gördük. (bk. www.İslamweb.net/Rakamu Fetva:214891)

İlave bilgi için tıklayınız:

- Müzik ve çalgı aletleri (bağlama çalmak) hakkında dinimizin hükümleri nelerdir?

- Dinimizin müzik dinleme konusundaki ölçüsü nedir? Bazı müzikler...

- İmam Gazali'nin hiç bir çalgıya izin vermediği doğru mudur? Musiki konusunda...

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet