''Dünya ilmini öğrenen mala, mevkiye kavuşursa kazancı cehennem ateşi olur.'' , ''Allah rızasından başka maksatla ilim öğrenen cehennemdeki yerine hazırlansın.'' hadisleri sahih midir?

- Bu hadisler ne anlama gelir, açıklaması nasıldır?

- Dini olmayan konularda ilim öğrenmek (matematik, fen, biyoloji, genel kültür,.. vs.) öğrenmek, bu yolda kazanç elde etmek günah mıdır?

Değerli kardeşimiz,

“Allah rızasından başka maksatla ilim öğrenen cehennemdeki yerine hazırlansın.”(Tirmizi, İlim, 6)

Bu manadaki hadisi Tirmizi rivayet etmiştir. Tirmizi, bu hadis için  “hasen-garip” diyerek, zayıflığına işaret etmiştir.

“Kim ilmi (Allah rızası için değil) sırf alimlere karşı övünmek veya sefih olanlarla meclislerde mücadele etmek için öğrenirse o ateştedir.”

Bu manada değişik rivayetler vardır. Hafız Heysemi bunların hepsinin zayıf olduğunu belirtmiştir. (bk. Mecmau’z-Zevaid, 1/183-184)

Bu hadislerin zayıf olması, doğrudan cehennemle cezalandırılmayı ifade etmelerinden ötürüdür. Yoksa Allah rızasının içinde olmadığı her amel ve her işin vebali vardır.

- Bu vebal din ilimleri ile ilgilidir. Çünkü bu ilimleri öğrenmenin ana hedefi Allah’ın emir ve yasaklarına riayet etmekten ibaret olan rızasını kazanmaktır. Bu sebeple, görünürde Allah’ın rızasını kazanmaya çalışan bir kimse, gerçekte dünya malını, makam ve mevkiyi elde etmeye çalışırsa elbette suç işlemiş olur.

- Dünya ilimleri ise, böyle değildir. Örneğin bir mühendis, bir doktor bu ilimleri öğrenirken baştan beri maksadı dünya menfaatini kazanmaktır. Şayet bununla insanlara yararlı olmak gibi güzel bir niyet taşırsa bununla sevap da kazanmış olur. Böyle bir niyeti yoksa günahkâr olmaz.

Keza bir mimar, bu mesleği öğrenirken baştan beri inşaat yapıp para kazanmak ister. Maksadı bu olduğu için iki yüzlülük etmez ve günahkâr da olmaz. Şu var ki, insanlara hizmet etmeyi, Allah rızası için -fazla kâr etmekten ziyade- insanların mesken ihtiyaçlarını gidermeyi ve bununla da sevap kazanmayı niyet ederse, bundan hem dünyevi hem uhrevi kazancı olur.

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet